Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اثرگذاری تبدیل روستا به شهر بر وضعیت تابآوری روستاشهری جدید در دو سکونتگاه اورامان و بردهرشه در استان کردستان انجام شده است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات، از روش اسنادی در بخش نظری و نیز روش میدانی مبتنیبر مصاحبه، مشاهده و توزیع پرسشنامه استفاده شده است. 250 سرپرست خانوار از حجم جامعهای به تعداد 951 خانوار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب و پرسشنامهها درمیان آنها بهروش تصادفی، پس از مشخص شدن سهم هریک از روستاشهرها از تعداد کل پرسشنامهها توزیع شد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که تبدیل روستاها به شهر و ایجاد روستاهای جدید نقش موثری در ارتقای سطح تابآوری سکونتگاههای موردبررسی دارد و میانگین وضعیت تابآوری از 2.85 دورهی قبل به 3.17 در دورهی بعد در سطح معنیداری 0.001 ارتقا یافته است. از سوی دیگر، بعد اقتصادی با بار کلی 0.510 بیشترین تاثیر را در بهبود وضعیت تابآوری این روستاشهرها داشته است. همچنین، بین میزان بهبود سطح تابآوری دو روستاشهر، تفاوت معنیداری وجود دارد و روستاشهر بردهرشه با میانگین 3.41 وضعیت بهتری از روستاشهر اورامان با میانگین سطح تابآوری 2.96 یافته است. تفاوت در وضعیت موقعیت طبیعی، موقعیت استراتژیک، موقعیت ارتباطی، وضعیت عملکرد مسئولان و تنوع استراتژیهای معیشتی مهمترین عوامل ایجادکنندهی این تفاوت بهبود سطح تابآوری هستند.
Machine summary:
با بررسی وضعیت تابآوری کالبدی -محیطی سـکونتگاههـا روشن میشود که وضعیت دسترسی به زیرساخت های خدماتی و ارتباطی که شریانهای اصـلی ارتباط سکونتگاهها با بیرون و نیز بسترهای حرکت و فعالیت اقتصادی هستند (با ایـن توصـیف مطلوبیت آنها میتواند مانند کاتالیزوری درراستای ارتقای تابآوری سکونتگاههـا باشـد) در دو سکونتگاه موردمطالعه ، به دنبال تغییر وضعیت از روستا به شهر بهبود یافته است ؛ به گونـه ای کـه میانگین از مقدار نامطلوب ٢.
در این راستا، پرسش های فرعی پژوهش به صورت زیر مطرح میشوند: -آیاتبدیل روستاهای موردمطالعه به شهر موجب بهبود سطح تابآوری آنها شده است ؟ -کدامیک از ابعاد موردبررسـی بیشـترین تـأثیر را در تغییـر وضـعیت تـا آوری روسـتاهای موردمطالعه به دنبال تبدیل شدن آنها به شهر داشته است ؟ ٢-پیشینه ی پژوهش دربان آستانه و محمودی (١٣٩٥) در پژوهش خود به این نتیجـه رسـیدند کـه گرچـه تبـدی روستابه شهرمزایای متعددی برای ساکنان،به ویژه درابعاداقتصادی و ارائـه ی برخـی خـدمات اجتماعی وکالبدی داشته است ، به تبع آن حجـم گسـتردهای ازپیامـدهای منفـی بـه سـاکنان تحمیل شده است .
بعد نهادی: وضـعیت تـابآوری بعـد نهـادی روستاشـهرهای موردمطالعـه کـه وضـعی مهم ترین شاخص آن، یعنی سازماندهی و برنامه ریزی را بررسی کردیم ، نشـان مـیدهـد کـه در سکونتگاههای موردبررسی، وضعیت از مقدار میانگین ٢,٦٦در دوره ی قبل بـه ٢,٩٧در دوره ی بعد در سطح معنیداری ٠,٠٠١افزایش یافته است .