Abstract:
امروزه دعاوی خانوادگی بخش عمدهای از پروندههای مطروحه در دادگستری را به خود اختصاص داده است. اهمیت نهاد خانواده و تاثیر عمیق آن در اجتماع و مقتضیات حاکم بر دعاوی خانوادگی، ضرورت وجود اصول خاص این دعاوی را روشن می سازد. بدیهی است که پذیرش اصول مختص دعاوی خانوادگی مستلزم پذیرش آیین دادرسی خاص این دعاوی نیز خواهد بود. زیرا مقررات پیچیده آیین دادرسی مدنی نمیتواند تامین کننده ضروریات دعاوی خانوادگی از جمله سرعت و سهولت و دقت باشد. قانون جدید حمایت خانواده که با هدف رفع مشکلات موجود و برطرف کردن خلاهای قانونی حاکم برحقوق خانواده تصویب گردیده، تا حدودی در مقررات آیین دادرسی این دعاوی تغییراتی ایجاد کرده و در برخی موارد جنبههای نوآورانه نیز دارد. با این وجود توجه به برخی موضوعات ماهوی تا حدی این قانون را از هدف اصلی خود دور کرده است. در این مقاله ضمن تبیین اصول حاکم بر دعاوی خانوادگی، با بررسی این قانون و تا حدودی قوانین سایر نظامهای حقوقی از جمله انگلیس و فرانسه، آیین دادرسی دعاوی خانوادگی از منظر این اصول مورد مطالعه قرار گرفته است. این مطالعه میتواند روشنگر میزان موفقیت قانون جدید حمایت خانواده در این زمینه باشد
Family lawsuits cover most of the cases brought before the judiciary. The importance of the family and its profound impact on the community and the requirements of family litigations, clarifies the necessity of the special principle governing to the family litigation. It is clear that the acceptance of special principles require the acceptance of special procedure in family litigation. Because the complex rules of the civil procedure cannot provide the speed and ease and accuracy which is the necessity of the family litigation. The new family protection Act was approved to resolve the existing problems and resolve the lack of the law of the family and to some extent it change the rules of civil procedure and in some cases, have innovations. Nonetheless, including substantive issues cause distance of this Act from its main purpose. In this article with explaining the principle of family litigation and by reviewing this Act and some other legal systems such as France and England, we study the procedure governing the family cases from the perspective of these principles. This study will clarify the success of the new family protection Act.
Machine summary:
از آنجا که بخش قابل توجهي از مقررات آيين دادرسي مدني در امور خانواده هم اعمال میشود، در این مقاله صرفاً موضوعات خاص آیین دادرسی دعاوی خانوادگی که در قانون حمایت خانواده مطرح شده مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به اینکه تبیین اصول حاکم بر رسیدگی به این دعاوی، در شناخت آیین دادرسی مناسب دعاوی خانوادگی مفید خواهد بود، در این مبحث به برخی از اصول که به دعاوی خانوادگی اختصاص داشته یا در این دعاوی ضرورت بیشتری دارد، اشاره خواهیم کرد و سپس مقررات قانون حمایت خانواده را با توجه به این اصول مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.
البته باید توجه داشت که برخی مواد قانونی مرتبط با چند اصل است کـه در این نوشتار بر حسب بیشترین میزان ارتبـاط، در ذیل یکی از آن اصول مورد بررسی قرار میگیرد: ـ در مقدمه لایحه، هدف لایحه کاهش مشکلات موجود در قواعد شکلی حقوق خانواده به ویژه براي بانوان و کودکان، کاهش اطاله دادرسی در دعاوي خانوادگی و تخصصی نمودن رسیدگی به این دعاوي، رفع ابهام، تعارض و خلاء از قوانین و مقررات کنونی خانواده، قضازدایی از مقررات خانواده عنوان شده است.
بـ ضرورت ابلاغ و استفاده از شیوههای نوین ابلاغ مطابق با ماده 8 قانون حمایت خانواده، رسیدگی به دعاوی خانوادگی بدون رعایت تشریفات دادرسی صورت میگیرد؛ اما مطلع شدن خوانده از دعوا از اصول اساسی دادرسی به شمار میرود و لذا در این دعاوی نیز ابلاغ ضرورت دارد.
در سایر نظامهای حقوقی مانند انگلیس قوانین خاصی در خصوص آیین دادرسی دعاوی خانوادگی وجود دارد که مقررات جامعی متناسب با ویژگیهای این دعاوی پیشبینی کرده است که میتواند به عنوان الگویی مورد توجه قانونگذار قرار گیرد.