Abstract:
تمدن سازی اسلامی یکی از مهمترین کارکردهای اسلام در راستای تکامل جوامع انسانی است اما بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) مسلمانان به گروهها و دستههای مختلفی تقسیم شدند و اختلاف بین این گروهها فرصتهای زیادی را که میبایست در مسیر شکوفایی جوامع اسلامی صرف شود، به هدر داد. این نوشتار با توجه به پیشینه اختلافات مذهبی در بین مسلمانان، به این پرسش پرداخته که تقریب مذاهب اسلامی چه کارکردهایی در شکوفایی تمدنی اسلام خواهد داشت؟ در این راستا سعی شده است تا با استفاده از منابع متعدد و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به کارکردهای مختلف تقریب مذاهب پرداخته شود و کارکردهای آن در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. در این خصوص، میتوان گفت تقریب مذاهب اسلامی کارکردهای فراوانی در جهت تمدن سازی اسلامی خواهد داشت که میتوان به کارکردهایی مانند بازگشت به اسلام اصیل، تشکیل امت واحده، گسترش فضای گفتمانی، پرهیز از تفرقه و واگرایی و کاهش تعصب و افراطیگری به عنوان عوامل زمینه ساز تمدن اسلامی اشاره کرد.
Machine summary:
نشریه علمی تمدن اسلامی و دین پژوهی سال اول/ شماره سوم/ بهار 1399 / کارکرد های تقریب مذاهب در تحقق تمدن نوین اسلامی محمد دهقانی 1 ( 94 – 111) چکیده تمدن سازی اسلامی یکی از مهمترین کارکردهای اسلام در راستای تکامل جوامع انسانی است اما بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) مسلمانان به گروهها و دستههای مختلفی تقسیم شدند و اختلاف بین این گروهها فرصتهای زیادی را که میبایست در مسیر شکوفایی جوامع اسلامی صرف شود، به هدر داد.
در همین راستا سعی میشود به مولفههایی مانند بازگشت به اسلام اصیل، بازخوانی آموزههای دینی، تشکیل امت واحده، ترویج فضای گفتمانی و پرهیز از تفرقه و گسترش همگرایی و کاهش تعصب و افراطیگری به عنوان عوامل مهمی که تقریب مذاهب میتواند در تحقق تمد نوین اسلامی ایفا کند پرداخته خواهد شد.
در نتیجه، جنبش عقلی در اروپا از قرون وسطی که مکاتب کلامی به حد کمال رسیده بود پیشرفتهای نامحدودی در زمینه فکر و تجربه بشری حاصل شده است؛ به طوری که به نظر میرسد عقل از زمان، مکان و علیت تجاوز کرده است و حتی تصور ما نسبت به قابلیت تعقل را دستخوش تغییر کرده است (شعيري، بیتا: 22-21) ولی جهان اسلام با داشتن پشتوانه متعالی دین اسلام، از این نعمت محروم است و لذا باید با مراجعه به میراث غنی خود نسبت به احیای اسلام اقدام کند، بنابراین، بازخوانی آموزههای دینی میتواند با پایبندی مسلمانان به تقریب بین مذاهب اسلامی در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی به ایفای نقش بپردازد.