Abstract:
بهنظر پیروان مکتب اهل بیت علیه السّلام شرب خمر ازابتدا حرام بود و شارع مقدس این حرمت را بهتدریج علنی فرمود، ولی در نگاه دیگر فرق اسلامی، شرب خمر بهتدریج حرام شد و شارع مقدس با آمادهساختن مردم، حرمت آن را در سوره مائده اعلام کرد. نکته مهم در آیههای 219 سوره بقره و 43 سوره نساء، سبب نزول آیه است. بر پایه دیدگاه شیعیان، شخصیتی چون امام علیبنابی طالب علیه السّلام که پرورده و تربیتشده خاص پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله و سلّم میباشد، از همان ابتدا بر ترک شرب خمر اقدام کرده است، ولی بر پایه نقلی که در منابع تفسیری اهل سنّت در سبب نزول آیه نساء که مومنان را از نزدیکشدن به نماز درحال مستی منع میکند، وارد شده، مولای متقیان علی علیه السّلام مرتکب عمل شرب خمر شده است. مورد اخیر بهشدت مورد انکار و انتقاد حضرت استاد علامه معرفت قرار گرفته است. وی با بررسی خبر و سند آن، بررسی روایات متعارض و نیز برخی شواهد متقن قرآنی و روایی مورد توافق همه فرق اسلامی یا قابل قبول پیروان مکتب اهل بیت علیهم السّلام این ادعا را ابطال میکند. در مقاله حاضر، دیدگاه علامه، تایید و شواهد گفتهشده تقویت میشود.
Machine summary:
بر پایه دیدگاه شیعیان، شخصیتی چون امام علیبنابی طالب( که پرورده و تربیتشده خاص پیامبر اعظم( میباشد، از همان ابتدا بر ترک شرب خمر اقدام کرده است، ولی بر پایه نقلی که در منابع تفسیری اهل سنت در سبب نزول آیه نساء که مؤمنان را از نزدیکشدن به نماز درحال مستی منع میکند، وارد شده، مولای متقیان علی( مرتکب عمل شرب خمر شده است.
وی سپس به بررسی این مطلب میپردازد که مقصود از «إثم» خمر، تبعات حاصل از شرب خمر و پیامدهای آن میباشد، نه حرمت شرعی و براینادعا از سعیدبنجبیر، سبب نزولی نقل میکند که برخی با نزول آیه و لفظ «و منافع للناس» در آیه، به شرب خمر ادامه دادند و فهمیدند حرمت همهجانبه در آیه مطرح نبوده است؛ تا زمانیکه آیات سوره نساء و سپس سوره مائده در باب تحریم نازل شد.
ثمره اختلاف در زمان تحریم بر اساس دیدگاه نخست، نوشیدن خمر بر پیامبر(، صحابه بزرگ و شناختهشده ایشان و همه مردم تا زمانیکه آخرین سوره یعنی مائده نازل شده باشد، مجاز بوده است؛ زیرا مفاد آیه 219 سوره بقره، کراهت ـ نه تحریم قطعی و ممنوعیت شرعی ـ و مفاد آیه 43 سوره نساء، ممنوعیت جمع میان نماز و مستی است؛ چنانکه نمازگزاران از جنابت هنگام نماز منع میشوند، ولی بنا بر دیدگاه دوم، پیامبر(، اوصیا و افرادی که درزمره صحابه و شاگردان علمی و معنوی مخصوص پیامبر( شمرده میشدند، حتی از مکه لب به مشروب نزدهاند؛ ازاینرو روایات مربوط به سبب نزول درباره شرب خمر ازسوی امیر مؤمنان علی( ناروا و نادرست است.