Abstract:
زمینه و هدف: قتلهای ناموسی یکی از انواع قتلهایی است که بیشتر در جوامع عشایری و سنتی تحت تاثیر هنجارهای قبیلهای، عصبیت قومی، ساختار پدرسالارانه، فشار اجتماعی و غیره به وقوع میپیوندد. تاثیر روانی این نوع قتلها در جامعه، نگارنده را بر آن داشت تا پژوهشی با هدف تحلیل و اولویتبندی عوامل موثر بر قتلهای ناموسی در مقایسه با سایر قتلها در استانهای خوزستان، کرمانشاه و ایلام از سال 1391- 1395 انجام دهد.
روش تحقیق: تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری دادهها از نوع علی - مقایسهای است. جامعه آماری آن شامل کلیه صاحبنظران و متخصصان در امر رسیدگی به قتلهای ناموسی و سایر قتلها است که اندازه نمونه با استفاده از فرمول کوکران 200 نفر محاسبه شد. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بوده که دادههای به دست آمده با استفاده از آزمون فریدمن و ویلکاکوسن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: براساس نتایج آزمون فریدمن و ویلکاکوسن، کلیه فرضیههای تحقیق به جز تاثیر عوامل اقتصادی بر قتلهای ناموسی مورد تایید قرار گرفت. بهطوری که بیشترین تاثیر بر قتلهای ناموسی مربوط به مسائل فرهنگی و کمترین تاثیر مربوط به مسائل اقتصادی است.
نتایج: نتایج نشان داد مولفههای فقر فرهنگی، آداب و رسوم قبیلهای، تعصب قبیلهای و ناموسی، نظارت اجتماعی شدید بر زنان، ساختار خشن جامعه سنتی، فرهنگ پدرسالاری و ازدواج اجباری از موثرترین عوامل ارتکاب قتلهای ناموسی در مقایسه با سایر قتلها است که اصلاح الگوی فرهنگی جوامع سنتی با نظارت سازمانها و دستگاههای مسئول میتواند موثرترین راه مقابله با این پدیده باشد.
Machine summary:
تـأثیر روانـی ایـن نوع قتل ها در جامعه ، نگارنده را بر آن داشت تا پژوهشی با هدف تحلیل و اولویت بندی عوامـل مـؤثر بـر قتـل هـای ناموسی در مقایسه با سایر قتل ها در استان های خوزستان ، کرمانشاه و ایلام از سال ١٣٩١- ١٣٩٥ انجام دهد.
نتایج : نتایج نشان داد مؤلفه های فقر فرهنگی ، آداب و رسوم قبیله ای ، تعصب قبیله ای و ناموسی ، نظـارت اجتمـاعی شدید بر زنان ، ساختار خشن جامعه سـنتی ، فرهنـگ پدرسـالاری و ازدواج اجبـاری از مـؤثرترین عوامـل ارتکـاب قتل های ناموسی در مقایسه با سایر قتل ها است که اصلاح الگـوی فرهنگـی جوامـع سـنتی بـا نظـارت سـازمان هـا و دستگاه های مسئول می تواند مؤثرترین راه مقابله با این پدیده باشد.
صابر (١٣٩٣) نیز در پژوهشی تحت عنوان «بررسی عوامل قتل های ناموسی در شهرستان ایلام » با جامعه آماری کارشناسان ، روان شناسان و قضات مرتبط با پرونده های قتل در دادگستری استان ، نشان داد بین عوامل قتـل هـای ناشـی از مسائل ناموسی با وجود مؤلفه های اقتصادی و فرهنگی در این نوع قتل ها رابطه مثبـت و معنادار ولی با عوامـل اجتمـاعی در برخـی منـاطق ، رابطـه نسـبتا ضـعیفی وجـود دارد.
همچنین ، زارع و غانمی (١٣٨٦) در پژوهشی با عنوان «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بـر گرایش به قتل به خاطر شرف در دشت آزادگـان »، پدیـده قتـل بـه خـاطر شـرف را در خوزستان از منظر جامعه شناختی مورد بررسی قرار داده که نتـایج حـاکی اسـت جامعـه قبیله ای با گرایش به قتل به خاطر شرف رابطه دارد و ایـن فرضـیه براسـاس یافتـه هـای تحقیق تأیید شده است .