Abstract:
ایران و عربستان باتوجه به موقعیت ژئوپلیتیکی که دارند یکی از مهم ترین بازیگران خاورمیانه هستند که بیشترین نقش آفرینی را در رخدادهای منطقه دارند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این دو به دلیل تضادهای شدید ایدئولوژیکی با هم در رقابت شدید به سر می برند و همین امر باعث تسری رقابت در دیگر زمینه ها شده است. روابط این دو کشور در طول تاریخ همواره روندی سینوسی داشته است و باتوجه به تحولات سال های اخیر در منطقه همانند عراق، سوریه، یمن و... شاهد رقابت های جدی ایران و عربستان بودیم. چراکه افزایش قدرت هریک از این قدرت ها متقابلا به تضعیف دیگری در منطقه میانجامد. باتوجه به توافق هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵ زمینه افزایش قدرت منطقه ای ایران در منطقه فراهم شده بود که این امر باعث موضع گیری شدید عربستان در مقابل ایران شد. باتوجه به خروج آمریکا از توافق هستهای برجام شاهد کاهش قدرت مانور ایران در مسائل منطقهای هستیم، بدیهی است عربستان در خروج آمریکا از این توافق نقش داشته است. پژوهش حاضر به دنبال این سوال است که هدف عربستان سعودی از فشار بر ایالات متحده در خروج از توافق برجام چیست؟ فرضیه مطرح شده نیز بر این اصول استوار است که فشار عربستان به آمریکا برای خروج این کشور از توافق هستهای برجام، با هدف ممانعت از تقویت قدرت ایران و در نتیجه کاهش تهدید ایران علیه عربستان سعودی انجام گرفته است. چارچوب نظری مورد استفاده این پژوهش رئالیسم تهاجمی و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد.
Machine summary:
com ٢کارشناسی ارشد روابط بین الملل ، دانشگاه رازی کرمانشاه مقدمه ایران و عربستان همواره بعنوان دو کشور و دو قدرت تأثیرگذار جهان اسلام ، در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس مطرح بوده اند و هرکدام بنا به دلایل مشابه و متفاوت ، نقشی برتر برای خود در روند تحولات منطقه ای قائل می باشند.
تحولات منطقه ای و بین المللی در سال های اخیر از جمله نقش تأثیرگذار ایران در بحران های عراق ، حضور این کشور در یمن و سوریه و از طرف دیگر توافق هسته ای میان ایران و کشورهای غربی به افزایش قدرت منطقه ای ایران انجامیده و موجب نگرانی رقیب منطقه ای ایران ، عربستان سعودی شده است .
٢- تقابل ایران و عربستان در خاورمیانه ٢-١- رقابت های ایدئولوژیکی به موازات پیروزی انقلاب اسلامی ، روابط ایران و عربستان بعنوان دو قدرت منطقه ای بواسطه دلایلی نظیر زعامت ایران / عربستان بر جهان اسلام ، رهبری شیعه / وهابیت بر منطقه و غرب گرایی / غرب ستیزی دو کشور، به سمت دوآلیسم متعارضی حرکت کرده است ؛ هرچند که بعضاً متناسب با مشی سیاست خارجی و منطقه ای دولت های مستقر در ایران ، این مهم دچار تحولاتی نیز شده است (صادقی اول و دیگران ،١٣٩٤: ١٢٩).
اکنون باتوجه به توافق هسته ای میان ایران و کشورهای غربی از یک طرف و نقش تأثیرگذار ایران در بحران های منطقه ای عراق و یمن در طرف دیگر زمینه های افزایش قدرت منطقه ای ایران و مانند سوریه شیعیان در منطقه فراهم شده است که این موضوع باعث تشدید رقابت منطقه ای میان ایران و عربستان سعودی شده است (آرمینا،١٣٩٥: ٧٩).