Abstract:
بهارستان کتابی منثور نوشته نورالدین عبدالرحمن جامی نوشتهشده به تقلید از گلستان سعدی است. در این اثر، جامی خواننده را به گفتوگو با متون اجتماعی و ادبی متعددی میکشاند و از این طریق دریچههای جدیدی را از جهانبینی مبتنی بر مکالمه، بر ذهن مخاطب میگشاید. این پژوهش بر مبنای روش توصیفیتحلیلی از طریق یادداشتبرداری کتابخانهای انجام شده و هدف اصلی آن، تبیین چندصدایی در بهارستان جامی بر مبنای نظریه میخائیل باختین است. نتایج حاکی از آن است که کتاب بهارستان نمونه خوبی از کتابهایی است که از بطن متون پیشین فرهنگ و ادبیات فارسی متولد و تبدیل به فضایی گفتوگومحور شده که در آن، ائتلاف اندیشهها و صداهای متعدد آشکار است. چندصدایی متن بهارستان از یکسو نتیجه حضور صداهای متفاوت باارزش و اعتباری یکسان است و از سوی دیگر حاصل همآوایی متون مختلف با یکدیگر است که از طرق مختلف ایجاد میشود: همآوایی از طریق گونههای ادبی مرتبط با متن، همآوایی از طریق گفتوگوهای نقلشده از متون دیگر و همآوایی از طریق تاثیرپذیری از متون مختلف.
Machine summary:
با توجه به آنچه گفته شد، ايـن پـژوهش بـر مبنـاي روش توصـيفيتحليلـي از طريـق يادداشـت بـرداري کتابخانه اي انجام شده است و نويسنده با هدف تحليل انواع روابط گفت وگويي بهارستان سعي دارد اين اثر را بر اساس نظريۀ چندصدايي ميخائيل باختين ارزيابي کند.
چندصدايي در تعليمات بهارستان جامي بر مبناي نظريۀ / ٣ پرسشي که در مقالۀ حاضر مطرح ميشود اين اسـت کـه بـر مبنـاي نظريـۀ ميخائيـل باختين چه ارتباطي ميان متن تعليمي بهارستان جـامي و چندصـدايي وجـود دارد؟ بـراي پاسخ گويي به اين پرسـش ، بـه ارزيـابي و توصـيف گفـت وگوهـاي مـتن ايـن کتـاب و مجموعه اي از روابط متني آن پرداختيم .
پژوهش بر پايـۀ ايـن فرضـيه شـکل گرفـت کـه چندصدايي متن بهارستان از يک سو نتيجۀ حضور صداهاي متفاوت بـا ارزش و اعتبـاري يکسان است و از سوي ديگر حاصل هم آوايي متون مختلف با يکديگر در متن اين کتاب است .
گاهي نيز ممکن است چندصدايي باشد و بين راوي و يکي از شخصـيت هـا يـا بـين ٦ / پژوهشنامه ادبيات تعليمي، شمارة چهل ودوم ، تابستان ١٣٩٨ چند شخصيت در نوسان باشد؛ يعني يک رخداد يا موضوع يکسان از منظر افراد مختلـف گزارش ميشود (٩٥ :٢٠٠٢ ,Rimmon–Kenan).
نظريه پردازان معاصر معتقدند که عمـل خوانـدن هـر مـتن در ٨ / پژوهشنامه ادبيات تعليمي، شمارة چهل ودوم ، تابستان ١٣٩٨ ارتباط با مجموعه اي از روابط متني است که تفسير کردن و کشف معناي آن مـتن منـوط به کشف همين روابط است (١ :٢٠٠٠ ,Allen)؛ بر اين اساس متون ادبي، مستقل و بدون پيشينه نيستند (٤٨ :٢٠٠٥ ,Frow) و به همين دليل محـل تلاقـي و تقـاطع متـون زيـادي ميباشند (٢٨٥: ١٩٩٣ ,Abrams).