Abstract:
ضریح نگیننشان» یکی از چند ضریح نصبشده بر مرقد مطهر رضوی است که تاریخ
ساخت آن به دوره افشاریه میرسد. با وجود قدمت طولانی، تاکنون دربارة این ضریح» پژوهش
مستقل و دقیقی مبتنی بر مستندات علمی به انجام نرسیده است. این پژوهش میکوشد با
بهرهگیری از ظرفیتهای اطلاعاتی موجود و استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، ضمن تشریح
ویژگیهای این ضریح به آبهامها و پرسشهای مطرح در زمینة تاریخ ساخت. تاریخ وقف
و بانی نصب ضریح مرصّع، پاسخ مستدل دهد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد اگرچه
روایت منابع تاریخی بر وقف و نصب این ضریح توسط سیدمیرزا محمد (شاهسلیمان ثانی)
تاکید دارد؛ بررسی و انطباق این روایات با دیگر منابع و مستندات تاریخی» بر این نظر قوّت
میبخشد که ضریح مرصّع در ابتدا برای مقبرة نادرشاه ساخته شده اما پس از فوت وی در
دوره اول حکومت توهش شاهرخ افشار یه حرم رضوی متنقل و توسط وی بر
مضجع مطهر رضوی وقف و نصب گردیده است.
The Jeweled Shrine is one of the few shrines on the holy shrine of Radavi whose
construction dates back to the Afshariyeh period. Despite its long history, independent
and detailed research based on scientific evidence has not been done. This study
is trying to take advantage of the potential of information and to use a descriptiveanalytical
method, while describing the characteristics and characteristics of this
criterion, to answer the ambiguities and questions about the construction date, the
endowment date and the founder of the jeweled shrine.
The findings of this study show that although the narration of historical sources
emphasizes the dedication and setting of this shrine by Seyyed Mirza Muhammad (Shah
Suleiman Thani); however, the study of these narratives and their correspondence with
other sources and historical documents strengthens the view that the jeweled shrine
was originally made for Nader Shah's tomb; however, after his death during the first
period of his grandson's rule, Shahrokh Afshar (1163-1161 AH) was transferred to the
Radavi shrine and dedicated and installed by him on the purified shrine of Radavi.
Machine summary:
يافته هـاي ايـن پژوهـش نشـان مي دهـد اگرچـه روايـت منابـع تاريخـي بـر وقـف و نصـب ايـن ضريـح توسـط سـيدميرزا محمـد (شاه سـليمان ثانـي ) تأکيـد دارد؛ بررسـي و انطبـاق ايـن روايـات بـا ديگـر منابـع و مسـتندات تاريخـي ، بـر ايـن نظـر قـوّت مي بخشـد کـه ضريـح مرّصـع در ابتـدا بـراي مقبـرٔە نادرشـاه سـاخته شـده اّمـا پـس از فـوت وي در دورٔە اوّل حکومـت نـوه اش ، شـاهرخ افشـار (١١٦١-١١٦٣ق ) بـه حـرم رضـوي منتقـل و توسـط وي بر مضجـع مطهـر رضـوي وقـف و نصـب گرديـده اسـت .
١ نقـدي (١٣٩٢) نيـز در مقالـه اي بـا عنـوان «بررسـي صندوق هـا و ضريح هـاي قديمـي رضـوي » بــه معرفــي و توصيــف ضريــح نگين نشــان پرداختــه و ضمــن بيــان ويژگي هــاي ضريــح مرّصــع ، معتقــد اســت ضريــح نگين نشــان بــا صلاحديــد ســيدميرزا محمــد (شاه ســليمان ثانـي ) در سـال ١١٦٣ق بـر مرقـد امـام رضـا وقـف و نصـب شـده اسـت ؛ اّمـا بـا توجـه بـه کتيبـۀ منصـوب بـر ضريـح کـه بـا ايـن تاريـخ در تضـاد اسـت ، احتمـال داده شـاهرخ افشـار در زمـان قدرت گيـري اش ، اقـدام بـه تغييـر متـن کتيبـۀ ضريـح يـا نصـب مجـدد ١.
ضريح مرّصع يا نگين نشان (دريافتي از مؤسسۀ آفرينش هاي هنري آستان قدس رضوي ) ـ ســنگ هاي قيمتــي روي بدنــۀ ضريــح : اعتمادالســلطنه مي نويســد در روي هــر گــوي ايـن ضريـح چهـار دانـه ياقـوت و يـک دانـه زمـرّد نصـب اسـت و دانه هـا در ورق طـلاي ضخيمــي نصــب شــده اند، مثــل نگيــن دان انگشــتر و آن هــا را روي فــولاد ضريــح نصــب کرده انــد؛ به طــوري کــه از دور، طــلا نمايــان اســت (اعتمادالســلطنه ،١٣٦٢، ج ٢: ٤١٣).