Abstract:
تجارت الکترونیک در اصل مبادلهی مالی است که در بستر ابزارهای به هم پیوستهی الکترونیکی صورت میگیرد؛ لذا یک قرارداد مالی نوین نیست و بلکه دربرگیرنده معاملات و عقود سنتی است. دخالت وسائل الکترونیکی تنها، ارکان این عقود را تغییر داده است. کمیسیون حقوق تجارت بینالملل سازمان ملل متحد (آنسیترال) در زمینه تجارت الکترونیک تاکنون سه سند مهم به شرح زیر تهیه کرده است: «قانون نمونه آنسیترال راجع به تجارت الکترونیکی»؛ «قانون نمونه آنسیترال راجع به امضای الکترونیکی»؛ و «کنوانسیون سازمان ملل متحد راجع به استفاده از ارتباطات الکترونیکی در قراردادهای بینالمللی». قانون نمونه آنسیترال راجع به تجارت الکترونیکی تغییرات عمده در نحوه ارتباطات و به خصوص استفاده از ارتباطات الکترونیکی و رایانهای در زمینه تجارت باعث شد که موضوع تجارت الکترونیکی از اوایل دهه 1980 در دستور کار آنسیترال قرار بگیرد. از جمله مسائل مطرح در تجارت الکترونیک، اختتام قراردادهای الکترونیکی است. چرا که در خصوص قراردادهای سنتی تا حدودی از آنجای که این تجارت در حقوق کشور ما، در در مراحل ابتدایی تکوین خود قرار دارد شایسته است از الگوهایی که نهادهای بین المللی در این زمینه ارائه نموده اند، بهره گیریم. ارایه پیشنهادهایی کاربردی در رابطه با موضوع از اهداف مشخص شده این پژوهش محسوب میگردد.
commerce (electronic-commerce) is, in principle, a financial
transaction in the context of interconnected electronic devices;
therefore, it is not a new financial contract, but includes
traditional transactions and contracts. Interference with
electronic devices has only changed the pillars of this contract.
United Nation’s Commission on International Trade Law
(UNCITRAL) has provided three important documents on ecommerce
as follows: “ANCITRAL Sample Law on Ecommerce”;
“ANCITRAL Sample Law on E-signature”; “The
United Nations Convention on the Use of Electronic
Communications in International Contracts”. ANCITRAL
sample law on e-commerce, major changes in communications,
and in particular, in electronic and computer-based
communications on trading, led ANCIRTAL to put the issue of
electronic commerce on an agenda from the early 1980s. Ecommerce
consists of series of legal issues which finding an
answer to them, in legal systems, is an irrefutable necessity. One
of these issues is the termination of electronic contracts. Since
the traditional contracts, in our country, are in their early stages,
it is desirable to take advantage of the patterns that international
institutions have put forward in this regard. Offering functional
suggestions in relation to the topic can be considered as the goals
specified in this study.
Machine summary:
در خصوص ارائه یا حفظ سند به صورت «اصل» نیز در قانون نمونه مقرر شده است که چنانچه به نحو مطمئن و قابل اعتمادی محرز شود که تمامیت آن از زمان تولید مخدوش نشده است و امکان دسترسی مجدد به داده پیام در صورت نیاز وجود داشته باشد، معیار لازم برای اصل بودن تأمین شده و داده پیام مزبور اصل تلقی میگردد (ماده 8 قانون نمونه) گفتار دوم: قانون نمونه آنسیترال راجع به امضای الکترونیکی ماده 7 قانون نمونه آنسیترال راجع به تجارت الکترونیکی به امضای الکترونیکی اختصاص دارد.
حال باید دید آیا این قاعدة کلی در خصوص خیار رؤیت در قراردادهاي الکترونیکی نیزقابل اعمال است؟ بر اساس ظاهر مادة 30 قانون تجارت الکترونیکی، پس از تحقق یک قرارداد صحیح الکترونیکی، آثار حقوقی و محتواي داده پیام، تابع قواعد عمومی است.
ملاحظه میشود که به دلیل بستر مجازي قراردادهاي الکترونیکی امکان تحقق تدلیس چند برابر قراردادهاي سنتی شده و به همین دلیل قانونگذار به ذکر قواعد و مقررات ویژه و ضمانت اجراهاي خاص (از جمله ماده 67 قانون تجارت الکترونیکی) پرداخته است.
ماده 399 قانون مدنی در این باره مقرر میدارد: «در عقد بیع ممکن است شرط شود که در مدت معین براي بایع یا مشتري یا هردو یا شخص خارجی اختیار فسخ معامله باشد».
به دلیل بستر مجازي قراردادهاي الکترونیکی امکان تحقق تدلیس چند برابر قراردادهاي سنتی شده و به همین دلیل قانونگذار به ذکر قواعد و مقررات ویژه و ضمانت اجراهاي خاص (از جمله ماده 67 قانون تجارت الکترونیکی) پرداخته است.