Abstract:
شعر آیینی تجلی ارزشهای ملی- میهنی و یا ارزشهای دینی و مذهبی است. آنچه امروز به عنوان شعر آیینی شناختهمیشود، بیشتر تجلیگاه ارزشهای دینی و مذهبی چون توحیدیهها، مناجاتنامهها، اشعار عرفانی و بهویژه اشعاری در مدح و رثای اهل بیت (ع) است. واقعه غدیر یکی از مهمترین مضامین اشعار آیینی در طول تاریخ به ویژه در میان شاعران شیعی است. شیخ احمد وائلی، آیت الله سید محمد جمال هاشمی گلپایگانی، سیدرضا موسوی هندی و عبدالمحسن ابوالحب جملگی از عالمان دینی عراق اند که در کنار علوم دینی در شعر نیز طبع آزمایی کرده اند. مجموعه اشعار این شاعران سرشار از چکامه هایی در مدح یا رثای اهل بیت(ع) است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف معرفی شاعران آیینی عراق و نیز تبیین نقش شعر آیینی این سرزمین در تثبیت و ترویج رویداد غدیر و سیره علوی، اشعار شاعران برگزیده را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان دهنده این است که مهم ترین محور محتوایی غدیریه این شعران، تبیین جایگاه برجسته امام علی(ع) و بیان اوصاف و فضایل آن حضرت است که خود می تواند قویترین استدلال برای اثبات حقانیت وی در تصدی مقام خلافت و جانشینی رسول خدا(ص) باشد.
Machine summary:
يافته هاي اين پژوهش نشان دهنده ايـن اسـت کـه مهم ترين محور محتوايي غديريه اين شعران ، تبيين جايگاه برجسته امام علـي (ع ) و بيـان اوصاف و فضايل آن حضرت است که خود مي تواند قـوي تـرين اسـتدلال بـراي اثبـات حقانيت وي در تصدي مقام خلافت و جانشيني رسول خدا(ص ) باشد.
١ در مورد غدير پيش از اين در زمينة غديريه سرايي در ادبيات عربي پژوهش هايي صورت گرفتـه اسـت کـه عبارتند از: ـ شيروي خوزاني ، مصطفي (١٣٨١ش /زمستان ): «بازتاب زنـدگي علـي (ع ) و صـفات بي بديل ايشان در اشعار عربي »، مجلة دانشکدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران ، شمارة ١٦٤، صفحات ٣٢٣- ٣٣٨: در اين مقاله همة حوادث تاريخي و سياسي زمـان حضرت علي (ع ) و ويژگي هايي که به خاطر آن هـا از ديگـران متمـايز مـي شـوند در اشعار چند شاعر عرب موردبررسي قرارگرفته است که از ميان شاعران مورد تحقيـق ، تنها اشاراتي به شعرهاي وائلي دارد.
غديرية وائلي هم که طولاني ترين قصيده ميان اين چهارغديريه است ، مي تواند جمعي ميـان حالـت عرفاني گلپايگاني و دليل آوري هاي سيدرضا موسوي به شماررود که مقدمه اي مفصل تر دارد و با ورود به اصل موضوع و علني ساختن بحـث مـورد نظـر خـود، بـه تـدريج بـه معرفـي امام علي (ع ) و فضيلت هاي ايشان مي پـردازد و بـا اسـتفاده از آرايـه التفـات ، از غايـب بـه مخاطب گذرکرده و به طورصريح شخص علي (ع ) را مورد مدح و ستايش خود قرارمي دهد تا در پايان غديريه ، به اوج آرزوي خود براي وصل شدن به امـام علـي (ع ) و نجـات يـافتن دست يازد.