Abstract:
در جامعه شناسی دین، مطالعه شاخصها و گونههای دینورزی و تجارب دینی اهمیت ویژه دارد. بر این اساس، تمایز بین گونههای مختلف زیارت و بهبیان دیگر، سنخشناسی انواع تجربههای زیارت، محور اصلی این مطالعه تجربی کیفی بودهاست. برای این مطالعه، از تکنیک مصاحبه و مشاهده میدانی استفاده شده است. 28 مصاحبه با زایران حرم امام رضا (ع) انجام شد. در چارچوب مفهومی پژوهش از نظریه ویلیام جیمز در تعریف تجربه دینی، و در تعریف وجوه مختلف مفهوم تجربه زیارت بر اساس تلفیقی از مدلهای بومی سنجش دینداری، سه بعد اندیشهها (باورها)، کنشها (اعمال) و احساسات و عواطف در نظر گرفته شدهاست. یافتهها نشاندهنده تنوعی از تجربههای دینی در هر سه بعد تجربه زیارت بوده است. بر این اساس پنج سنخ «زیارت سنتگرا- عادتگرا»، «زیارت شریعتگرا- مناسکگرا»، «زیارت عاطفهگرا-معناگرا»، «زیارت مبادلهگرا-کارکردگرا» و «زیارت عقلانیتگرا-بازاندیش» بر اساس میزان حضور و بروز شاخصهای مختلف تجربه زیارت، شناسایی و از هم متمایز شدند.در جامعه شناسی دین ، مطالعه شاخص ها و گونه های دین ورزی و تجارب دینی اهمیت ویژه دارد. بر این اساس ، تمایز بین گونه های مختلف زیارت و به بیان دیگر، سنخ شناسی انواع تجربه های زیارت ، محور اصلی این مطالعه تجربی کیفی بوده است . برای این مطالعه ، از تکنیک مصاحبه و مشاهده میدانی استفاده شده است . ٢٨ مصاحبه با زایران حرم امام رضا (ع ) انجام شد. در چارچوب مفهومی پژوهش از نظریه ویلیام جیمز در تعریف تجربه دینی ، و در تعریف وجوه مختلف مفهوم تجربه زیارت بر اساس تلفیقی از مدل های بومی سنجش دین داری ، سه بعد اندیشه ها (باورها)، کنش ها (اعمال ) و احساسات و عواطف در نظر گرفته شده است . یافته ها نشان دهنده تنوعی از تجربه های دینی در هر سه بعد تجربه زیارت بوده است . بر این اساس پنج سنخ «زیارت سنت گرا- عادت گرا»، «زیارت شریعت گرا- مناسک گرا»، «زیارت عاطفه گرا-معناگرا»، «زیارت مبادله گرا-کارکردگرا» و «زیارت عقلانیت گرا-بازاندیش » بر اساس میزان حضور و بروز شاخص های مختلف تجربه زیارت ، شناسایی و از هم متمایز شدند.
In the sociology of religion, the study of types of religious experiences is of significant importance. Accordingly, the typology of pilgrimage experiences was the main focus of this qualitative empirical study. For this purpose, interview techniques and field observations were used and 28 interviews were done with respondents. We used a combination of indigenous religiosity models, William James's theory as our conceptual framework and focused on the dimensions of attitudes, behaviors, and emotions. The research findings showed various religious experiences in all three dimensions of the pilgrimage experience. Accordingly, the five types of "traditional -habitual pilgrimage", "ritualistic-Sharia pilgrimage", "emotional-spiritual pilgrimage", "functionalist pilgrimage" and "rationalist pilgrimage" were identified.