Abstract:
رابطهی انسان با زمین، در طی زمان، همواره دگرگونی و تحول را بهدنبال داشته است. این امر به نوبه خود بر نحوهی استفاده از اراضی شهری تاثیری تعیین کننده داشته است. از این رو، به منظور کنترل و هدایت رشد شهری بسیار حائز اهمیت خواهد بود که با شناسایی توان اکولوژیکی محیط، روند توسعهی آتی شهر هدایت و مدیریت شود تا کمترین آثار منفی زیست محیطی به عرصههای منابع طبیعی در پیرامون شهر وارد شود. با این دیدگاه تلاش شده است بعد از انجام اجرای شاخصهای ارزیابی از طریق مدل سیستمی راهکارهای مناسب برای پیش بینی توسعه آتی شهر با تاکید بر جنبههای زیست محیطی ارائه شود بنابراین نتیجه فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری در محدودهی شهرستان ساری با استفاده از مدل سیستمی این بوده است که پهنههایی در قالب اراضی طبقهی بسیار مناسب و نسبتا مناسب توسعه شهری در کنار اراضی نامناسب حاصل گردید. طبقهی بسیار مناسب توسعه شهری مدل سیستمی با مساحتی در حدود 14/ 433 کیلومتر مربع، معادل82/ 11 درصد و اراضی نسبتا مناسب با سطحی 29/ 126 کیلومتر مربع معادل34/ 3 درصد از سطح شهرستان ساری را به خود اختصاص داده است. در نهایت 08/ 3103 کیلومتر مربع معادل 84/ 84 درصد از مجموع 51 / 3662 کیلومتر مربع از کل سطح شهرستان ساری با توجه به شاخصهای تعریف شده در مدل سیستمی(مخدوم) قابلیت توسعه برای ایجاد عناصر شهری و سایر کاربریها را ندارد.و بدون شک برای حفظ اکوسیستم و محیط زیست، رعایت این امر برای متولیان توسعه آتی شهرضروری به نظر میرسد.
The human relationship with the earth, over time, is always changing. This, in turn, has had a decisive impact on the use of urban lands. Therefore, in order to control urban growth, it is very important that, by identifying the ecological potential of the environment, the process of future development of the city be directed and managed in order to minimize the negative environmental impacts of natural resources of the city. With this view, after the implementation of the evaluation indicators through the system model, it has been tried to provide appropriate solutions for predicting future development of the city with an emphasis on environmental aspects. Therefore, while assessing the ecological capability of urban development in Sari using a system model, the zones in the form of very suitable and relatively suitable land parcels of urban development along with inappropriate land were identified. A very suitable class for urban development system model covered an area of about 433.143 square kilometers, equivalent to 11.22 percent, and a relatively suitable land had a surface of 126.29 square kilometers, equivalent to 34.3 percent of the city of Sari. Finally, it was concluded that 3,103 km2, which is 84.84% of the total 3662.151 sq. km of the area of Sari, cannot be developed for the creation of urban elements and other uses due to the indicators defined in the systemic model (Makhdoom). Undoubtedly, in order to preserve the ecosystems and environment, following this task seems necessary for the authorities to develop urban areas in future.
Machine summary:
ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری با استفاده از مدل سیستمی (مورد: شهرستان ساری) تاریخ دریافت مقاله : ٩٦/٠٧/١٩ تاریخ پذیرش نهایی مقاله :٠/٢٨ ٩٦/١ علی نوری نژاد (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان،ایران) سید جمال الدین دریاباری (استاد یار گروه جغرافیا، واحد سمنان،دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان،ایران) عباس ارغان (استادیار گروه جغرافیا، واحد سمنان،دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان،ایران) چکیده رابطه ی انسان با زمین ، در طی زمان، همواره دگرگونی و تحول را به دنبال داشته است .
با این دیدگاه تلاش شده است بعد از انجام اجرای شاخص های ارزیابی از طریق مدل سیستمی راهکارهای مناسب برای پیش بینی توسعه آتی شهر با تأکید بر جنبه های زیست محیطی ارائه شود بنابراین نتیجه فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری در محدودهی شهرستان ساری با استفاده از مدل سیستمی این بوده است که پهنه هایی در قالب اراضی طبقه ی بسیار مناسب و نسبتا مناسب توسعه شهری در کنار اراضی نامناسب حاصل گردید.
جدول (٣): مساحت و سهم طبقات توان اکولوژیک توسعه شهری (به تصویر صفحه رجوع شود) مأخذ: نگارنده همان طور که در جدول (٣)، آمده است ، بر اساس نتایج مدل اکولوژیکی سیستمی، نزدیک به ٨٥ درصد از مساحت شهرستان ساری برای استفاده به منظور توسعه شهری، نامناسب ارزیابی شده و تنها ١/٨٢ ١ درصد از محدودهی مورد مطالعه جزء اراضی طبقه ی ١ توسعه شهری تعیین گردیده است در حالی که کمتر از نصف این مساحت (١٢٦/٢٩ کیلومتر مربع ) به عنوان اراضی طبقه ی ٢ توسعه شهری مشخص شدهاند.