Abstract:
میدان شهری از مهمترین فضاهای شهری است که از دیرباز بستر شکلگیری زندگی اجتماعی بوده و در رشد اجتماعی شهروندان نقش مهمی ایفا میکند. افزایش زندگی مدرن شهری و گسترش فرهنگ شهرنشینی باعث غفلت از اهمیت فضای عمومی بسترساز برای این تعاملات اجتماعی شده است؛ بنابراین ضرورت دارد که میدانهای عمومی شهری به نیازهای کاربران از گروههای مختلف سنی و نژادی پاسخ دهند و باید طبق آن نیازها طراحی و اجرا شوند. ازاینرو، هدف از این پژوهش شناسایی و اولویتبندی عوامل طراحی موثر بر تعاملات اجتماعی در میدانهای عمومی شهری میباشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی از نوع پیمایشی میباشد. جامعۀ آماری این پژوهش کلیه مراجعهکنندگان به سبزهمیدان شهر بجنورد میباشند که بر اساس فرمول کوکران 410 نمونه برای پرسشگری به صورت کاملا تصادفی انتخاب شدهاند. ابزار پژوهش پرسش نامه که حاوی 42 پرسش از 22 عامل طراحی در قالب طیف 5 گزینهای لیکرت میباشد. برای تجزیهوتحلیل دادههای آماری از تکنیک تحلیل عاملی تاییدی از نرمافزار LISREL استفادهشده است. نتایج تحلیل عاملی روی 22 عاملهای طراحی میدان عمومی شهری، 4 دسته جنبههای فیزیکی، جنبههای رفتاری و روانشناختی، جنبههای مدیریتی و جنبههای جغرافیایی را در مدل ارائهشده تبیین میکند. نتایج حاصل نشان میدهد که "جنبههای مدیریتی" با بار عاملی 0. 96 اولویت اول و "جنبههای رفتاری و روانشناختی" با بار عاملی 0. 67 اولویت آخر تاثیرگذار بر میزان تعاملات اجتماعی در سبزهمیدان شهر بجنورد میباشند. برایناساس با توجه و برنامهریزی بهتر بر طراحی میدانهای عمومی شهری، میتوان به بهرهوری بیشتر این فضاها در راستای افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان دستیافت.
Urban Square is one of the most important urban spaces that has long been the bedrock of social life and plays an important role in the social development of citizens. Increasing modern urban living and the expansion of urbanization have led to neglect of the importance of the overall public space for these social interactions. Therefore, it is imperative that urban public spaces respond to the needs of users from different age groups and racial segments and should be designed and implemented accordingly. Hence, the purpose of this study is to identify and prioritize the design factors of urban public squares in order to use these spaces in daily life. For this purpose, design factors of urban public spaces were identified by studying books, articles, and previous research. The respondents are chosen from the square’s public users including the city’s inhabitants. The instrument for collecting data (questionnaire) After measuring the validity and reliability was provided to the statistical sample. In the present study, LISREL software has been used to analyze the statistical data through the confirmatory factor analysis technique. The results of factor analysis on 22 urban urban design factors explain the four categories of physical aspects, behavioral and psychological aspects, managerial aspects and geographical aspects in the presented model. The results show that all 22 identified factors have been confirmed and "Managing aspects" with factor load of 0.96 first priority and "behavioral and psychological aspects" with a factor of 0.67 have been identified as the last priority affecting the level of social interaction in the Sabze-Meydan of Bojnourd. Based on this, with attention and better planning on the design of public urban spaces, more productivity of these spaces can be achieved in order to increase the social interactions of citizens.
Machine summary:
در این راستا، با توجه به مفاهیم و ویژگیهای معرفیشده در مرور ادبیات درزمینۀ مطالعات مختلف در میدانهای عمومی شهری، چنین عناصری فضای بهتری ایجاد میکنند و درنهایت منجر به افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان در یک میدان شهری میشود؛ این عناصر عبارتاند از: فعالیت، تنوع، تصویر، فرم (شکل)، محدوده، تراکم، سرزندگی، ایمنی، راحتی و غیره؛ اما اخیراً شفتو (2008) در یک پژوهشی این عوامل را در چهار جنبه: جغرافیایی، فیزیکی، رفتاری- روانشناختی و مدیریتی طبقهبندی کرده است Shaftoe (2008) که در زیر به آنها پرداخته میشود: جنبههای فیزیکی میدان: برقراری ارتباط بین مردم و محیط هدف اصلی طراحی فضاهای شهری است؛ بهویژه محیط فیزیکی فضای باز عمومی بهطور مستقیم بر این رابطه تأثیر میگذارد؛ بنابراین ویژگیهای فیزیکی میدان بهعنوان یک فضای باز عمومی باید دقیقاً ارزیابی شوند و شناسههای فیزیکی میدان شهری عبارتاند از: فرم، اندازه، محوطهسازی، مبلمان شهری، محیطزیست و عناصر روشنایی (Carmona et al.
بهطورکلی با توجه به مطالب اشارهشده، برای بررسی عوامل طراحی میدانهای عمومی شهری که بر میزان تعاملات اجتماعی شهروندان تأثیر میگذارند، این عوامل که با مطالعات پیشین بهعنوان چارچوب نظری در نظر گرفته شده است و به شرح شکل 1 ارائه میشود.
نتایج حاصل از سنجش روایی سازه با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی به تفکیک برای هر یک عوامل طراحی میدانهای عمومی شهری در قالب جدول نشان دادهشده است و بار عاملی هر شاخص با عامل مربوط مورد تحلیل قرار میگیرد: جدول 1: نتایج تحلیل عاملی تأییدی شاخصهای مربوط به جنبههای فیزیکی (رجوع شود به تصویر صفحه) شاخصهای مربوط به جنبههای فیزیکی: جدول 1 نتایج تحلیل عاملی تأییدی برای شاخصهای مربوط به جنبههای فیزیکی نشان میدهد.