Abstract:
تنوع چشماندازها و پدیدههای طبیعی در مناطق ساحلی جهان موجب توجه روزافزون گردشگران در اسـتفاده از این نواحـی شده است، بهطوریکه امروزه سواحـل دریاها و اقیانوسها به یکی از تأثیرگـذارترین عوامل اقتصـاد ملـی و محلی در سراسر جهان مبدل شده است. با هدف شناسایی ظرفیتهای اقلیمی سواحل شمالی و جنوبی ایران برای توسعه فعالیتهای گوناگون گردشگری ساحلی، در این مطالعه دادههای هواشناسی 16 ایستگاه سینوپتیک از این مناطق برای یک دورۀ زمانی 25 ساله از سال 1986 تا2010 مورد استفاده قرار گرفت. شاخص اقلیم ساحلی ( Beach Climate Index) به منظور ارزیابی پتانسیل استراحت ساحلی و مدل کی و ومپلو (Kay & Vamplew)، برای ارزیابی توریسم ورزشی در رشتههای، شنا، فوتبالساحلی و دوساحلی بهکار گرفته شد. تحلیلهای مربوطه بر اساس خروجیهای مدل طرح اطلاعاتی اقلیم توریسم Climate–Tourism Information Scheme انجام شد. نتایج شاخص BCI نشان داد که در سواحل شمالی ایران، ماههای ژوئن، ژوئیه و اوت و در سواحل جنوبی ایران تمام ماههای سال دارای شرایط مناسب اقلیمی برای استراحت ساحلی هستند. بهطور کلی برای استراحت ساحلی، بخشهای شرقی سواحل شمالی و جنوبی کشور، شرایط مناسبتری نسبت به بخشهای غربی دارند. بر اساس نتایج محاسبات مدل کی و ومپلو، فصل پاییز در همه سواحل کشور، شرایط مطلوبی برای فوتبالساحلی و دو ساحلی وجود دارد با این تفاوت که مناسبترین زمان برای این نوع فعالیتها در سواحل شمالی کشور ماه اکتبر و در سواحل جنوبی ماه دسامبر است. همچنین معلوم شد که علاوه بر زمانهای مذکور، شرایط اقلیمی مساعدی نیز در فصل بهار(در سواحل شمالی) و زمستان (در سواحل جنوبی) برای انجام ورزشهای فوق وجود دارد. زمان مناسب برای شنا و آبتنی که دمای مطلوب آب بین 16 تا 26 درجه سانتیگراد است، در سواحل شمالی طی فصل تابستان و ماههای می و ژوئن از فصل بهار و همچنین ماه اکتبر از فصل پاییز فراهم میباشد. در سواحل جنوبی این وضعیت صرفاً در ماههای فصل زمستان و پاییز فراهم میگردد.
The variety of landscape and natural phenomena in coastal areas of the world caused increasing attention of tourists in using of these areas. Qua nowadays sea shores and ocean coastal have become the one of the most influential factors of the national and local economic all over the world. In this study in order to identify climatic potential of the south and the north shores of Iran to develop coastal tourism’s various activities the meteorological data of 16 synoptic stations in south and north coasts of Iran for a period of 25 years from 1986 to 2010 were used. Beach Climate Index (BCI) was applied to assess beach relaxation potential and, key & vamplew model was used to evaluate sport tourism in the fields of swimming, football & Athletics Track. Analysis was performed based on the Climate tourism information scheme model ᾿s outputs (CTIS).The results of the BCI index showed that on the northern coast of Iran, during June, July and August and on the southern coast of Iran during the whole of the year have suitable climatic conditions for beach relaxation. In general eastern parts of North and South shores of the country have better conditions than in the western parts. According to calculations of key & vamplew model autumn has favorable conditions in all the coasts of the country for football & Athletics Track. Except that the best time for such activities in the northern beaches is October &, in the southern coasts is December. Also the results indicate that in addition of the mentioned times there are favorable climatic conditions in the spring (on the northern coast) and winter (southern coast) for those exercises above. The perfect time to swimming and bathing on the northern coast provided during the summer months & the May and June months of spring as well October of autumn that the water temperature must necessarily be between 16 and 26 Celsius degrees. In the southern shores this situation is provided only in the months of fall & winter.
Machine summary:
بررسی ظرفیتهای اقلیمی سواحل شمالی و جنوبی ایران برای گسترش فعالیتهای ورزشی و گردشگری ساحلی حسن ذوالفقاری1*، میترا بساطی2، کتایون مظلوم3 1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه رازی 2کارشناسارشد آب و هواشناسی، دانشگاه رازی 3کارشناسارشد آب و هواشناسی، دانشگاه رازی تاريخ دريافت: 27/12/94 ؛ تاريخ پذيرش: 21/1/96 چکيده تنوع چشماندازها و پدیدههای طبیعی در مناطق ساحلی جهان موجب توجه روزافزون گردشگران دراسـتفاده از اين نواحـي شده است، به طوری که امروزه سواحـل دریاها و اقیانوسها به يکي از تأثيرگـذارترين عوامل اقتصـاد ملـي و محلي در سراسر جهان مبدل شده است.
شاخص اقليم ساحلي (Beach Climate Index) بهمنظور ارزيابي پتانسيل استراحت ساحلي و مدل کي و ومپلو (Kay & Vamplew)، برای ارزيابي توريسم ورزشي در رشتههای، شنا، فوتبالساحلی و دوساحلی به کار گرفته شد.
نتايج شاخص BCI نشان داد که درسواحل شمالی ایران، ماههاي ژوئن، ژوئیه و اوت و در سواحل جنوبی ایران تمام ماههای سال دارای شرايط مناسب اقلیمی براي استراحت ساحلي هستند.
نتایج نشان میدهد که در سواحل شمالی کشور شرایط مناسب اقلیمی برای استراحت ساحلی در فصل تابستان (جون، جولای و آگوست) وجود دارد.
(رجوع شود به تصوير صفحه)شکل 5: نتایج شاخص کی و ومپلو برای فعالیت شنا براساس مدل CTIS برای سواحل شمالی ایران (راست) و سواحل جنوبی ایران (چپ) در ماههای فصل بهار و تابستان و اکتبر به علت دمای زیاد، رطوبت بالا و شرایط شرجی و سرعت باد بالا وضعیت نامناسبی برای انجام ورزش فوتبالساحلی نشان میدهد.
Key Words: Beach Tourism, Beach Climate Index, Kay & Vamplew Model, Beach Sports, North and South Shores of Iran.