Abstract:
تشکیل دولت صفوی در ایران و رسمیشدن مذهب تشیع در این کشور تأثیرات مهمی در کالبد شهرها، از جمله شیراز، داشت. پژوهش پیش رو با توجه به همین مسئله و با تکیه بر نظریه سرمایهها (فرهنگی، اقتصادی، نمادین و اجتماعی) در مکتب بوردیو در صدد پاسخ به این پرسش است که رسمیشدن مذهب تشیع در شیراز چه تأثیری بر کالبد شهری آن گذاشت. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی، و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانهای است. یافتههای پژوهش نشان میدهد شیراز در این دوره با توجه به شاخصهای نظریه بوردیو در ابعاد هویت شهری، نمادها، مؤلفههای فرهنگی مانند وقف، بناهای فرهنگی، مدارس، تقویت مبانی علمی، هنر و سایر شاخصهای تشیّع با توجه به تعریف کالبد شهری، تغییر محسوسی یافت، به طوری که در فضای اجتماعی بهتدریج سرمایههای غیرمرتبط با مذهب تشیع جای خود را به سرمایههای جدیدی داد که در راستای مذهب تشیع بود.
The formation of the Safavid government in Iran and the establishment of the Shiite religious sect in this country had important effects on the cities, including Shiraz. Based on the theory of capitals (cultural, economic, symbolic and social) in Bourdieu’s doctrine, this research seeks to answer the question of how the formalization of the Shiite sect in Shiraz had an impact on the urban center of this city. The research method is descriptive and analytical, and the method of data collection is the library format. The research findings depict that Shiraz changed significantly in this period based on the criteria of Bourdieu’s theory on the dimensions of the urban identity, symbols, cultural components such as endowments, cultural monuments, schools, reinforcement of scientific foundations, art and other Shiite indices with respect to the definition of the urban center. This change was in such a manner that in the social space, the capitals unrelated to the Shiite sect were gradually replaced by new capitals that were in line with the Shiite doctrine.
Machine summary:
تأثیرات فرهنگ تشیّع امامیه در دوره صفویه بر کالبد شهری شیراز (با تأکید بر نظریه سرمایهها در مکتب پییر بوردیو) سلیمان حیدری مصطفی ندیم* ابوالقاسم بهرامی چگنی** [تاریخ دریافت: 24/06/1398؛ تاریخ پذیرش: 13/08/1398] چکیده تشکیل دولت صفوی در ایران و رسمیشدن مذهب تشیع در این کشور تأثیرات مهمی در کالبد شهرها، از جمله شیراز، داشت.
پژوهش پیش رو با توجه به همین مسئله و با تکیه بر نظریه سرمایهها (فرهنگی، اقتصادی، نمادین و اجتماعی) در مکتب بوردیو در صدد پاسخ به این پرسش است که رسمیشدن مذهب تشیع در شیراز چه تأثیری بر کالبد شهری آن گذاشت.
یافتههای پژوهش نشان میدهد شیراز در این دوره با توجه به شاخصهای نظریه بوردیو در ابعاد هویت شهری، نمادها، مؤلفههای فرهنگی مانند وقف، بناهای فرهنگی، مدارس، تقویت مبانی علمی، هنر و سایر شاخصهای تشیّع با توجه به تعریف کالبد شهری، تغییر محسوسی یافت، به طوری که در فضای اجتماعی بهتدریج سرمایههای غیرمرتبط با مذهب تشیع جای خود را به سرمایههای جدیدی داد که در راستای مذهب تشیع بود.
نوآوری پژوهش پیش رو ترکیب «مکتب بوردیو» و مفهوم «کالبد شهری» و ارتباط این دو با آثار فرهنگی تشیّع در شیراز دوره صفویه است.
در این مقاله بُعد ساختاری این نظریه در خصوص سرمایههای فرهنگی و نمادین در دوره استقرار و تثبیت صفویه در شهر شیراز و تأثیرگذاری آن با توجه به تبدیل سرمایهها بر کالبد شهری تطبیقپذیر است.
ایجاد سقاخانهها که قبل از دوره صفویه در شیراز سابقه داشت نمادی از نوع معماری متأثر از فرهنگ عاشورایی در این شهر است.