Abstract:
با پیدایی انقلاب مشروطه و طرح مفاهیم جدید در حوزۀ فرهنگی و اجتماعی، پرداختن به مسائل تعلیمی مرتبط به زنان نیز مورد توجه قرار گرفت. از اواخر عصر قاجار شاهد انتشار نشریاتی هستیم که بهصورت اختصاصی به موضوعات مربوط به آنان پرداختهاند. در پژوهش حاضر با تاکید بر نخستین نشریات تخصصی زنان که در اواخر دورۀ قاجار با مدیریت بانوان ایرانی انتشار یافته، مباحث و موضوعات تعلیمی و تربیتی بررسی شده است. این نشریات با بهرهگیری از شیوههای گوناگون، بهویژه استفاده از آموزههای ادب تعلیمی و گونههای ادبی همچون شعر و داستان و نمایشنامه، در پی تربیت نسل جدید دختران ایرانی بودند که همسو با تحولات پدیدآمده در جامعۀ آن روز ایران است. آنچه در وهلۀ اول برای نویسندگان این نشریات اهمیت داشته، تشویق بانوان به علمآموزی و کسب دانش است. در این دسته از نشریات به هیچ روی دیدگاههای برتریجویانۀ زنانه دیده نمیشود و شاید بتوان گفت همچنان نوعی نگاه مردسالار در این مطالب دیده میشود. مضامین تعلیمی بهکاررفته در این نشریات با توجه به مسائل موجود در جامعۀ آن روزگار، بهعنوان گامهایی ارزشمند در راستای احیای حقوق زنان در جامعۀ ایران به شمار میآید.
Machine summary:
اين نشريات با بهره گيري از شيوه هاي گونـاگون ، بـه ويژه اسـتفاده از آموزه هـاي ادب تعليمي و گونه هاي ادبي همچون شعر و داستان و نمايش نامه ، در پـي تربيـت نسـل جديـد دختران ايراني بودند که همسو با تحولات پديدآمده در جامعۀ آن روز ايران است .
در ايـن نشـريه ، بيش از ديگر نشريات به ادبيات به عنوان ابزاري براي طرح مسائل تعليمي توجـه شـده و تقريبا بيشتر موضوعات و مطالب تربيتي زنان در اين نشـريه بـا بهره گيـري از آموزه هـاي ادبي بيان شده است .
در نشريۀ جهان زنان نيز بر موضوع حضور زنان دوشادوش مردان تأکيد شده است و نويسندگان آن عقيده دارند که زن نيز در زندگي و تحصيل بايد با مردان مشارکت کنـد و همانند آن ها از اين حق برخوردار باشد: «براي همان اوقـاتي کـه مـا هـم بـراي کمـک و معاونت به همسران خود دست غيـرت از آسـتين بـه در نمـوده ، در زنـدگاني و تحصـ يل معاش با آن ها شرکت مينماييم » (بينام ، ١٣٤٠ق : ٤ـ٥).
در نشريۀ عالم نسوان در مقاله اي با عنوان «شرکت مـردان در خانـه داري لازم اسـت » سعي شده است تا نظر جامعه را نسبت به امر خانـه داري تغييـر دهـد و ايـن موضـوع را ترويج کند که مردان نيز بايد در امور منزل به همسران خود کمک کنند؛ «زيرا اگـر ايشـان [مردان ] درصدد همراهي و مساعدت با زنان برنيايند چگونه ميتوانند خانه خود را مرتب و لوازمات آن را مهيا کنند آيا ممکن است به يک نويسندة ماهري حکم کرد بدون قلـم و کاغذ قطعه بنويسد» (محمودي، ١٢٩٩: ١١).