Abstract:
رمان خان الخلیلی حوادث مربوط به جنگ جهانی دوم و ورود استعمارگران به مصر را به تصویر میکشد و زندگی شخصی و اجتماعی احمد عاکف شخصیّت اصلی داستان را بیان میکند. نظریۀ شخصیّت کارن هورنای، یکی از مهمترین نظریههای شخصیّت است که بسیار مورد توجّه پژوهشگران ادبیّات قرار گرفت و دیدگاههای او در مورد شخصیّتهای روانرنجور، زمینه را برای نقد روانشناسی آثار ادبی و شخصیّتهای داستانی فراهم آورد. رمان خان الخلیلی نیز دارای تِم و زمینۀ روانشناسی است؛ پس این جستار برآن است تا با شیوۀ توصیفی-تحلیلی و بر اساس نظریۀ شخصیّت کارن هورنای به تحلیل روانکاوانۀ احمد عاکف، قهرمان داستان بپردازد. بر اساس یافتههای پژوهش احمد عاکف شخصیّت روانرنجوری است که دارای یک خودانگاره و دنیای غیرواقعی و بسیار آرمانگراست. او برخی از نیازهای شخصیّتهای حرکت به دور از مردم همچون نیاز به استقلال و خودبسندگی، کمالگرایی و آسیبناپذیری و برتری را داراست. همچنین برخی نیازهای گرایش علیه مردم را دارد که در قالب بهرهکشی و ارتباط با دیگران بر اساس منافع شخص و میل به تحسین شدن از سوی دیگران بازتاب مییابد.
تعطی روایه خان الخلیلی لنجیب محفوظ صوره عن حوادث الحرب العالمیه الثانیه ودخول المستعمرین فی مصر. تعد نظریه الشخصیه للمنظر الشهیر هورنای من اهم النظریات التی استقطبت اهتمام الباحثین فی الادب. والروی التی ادلی بها هورنای فیما تتعلق بالشخصیات المضطربه نفسیا مهدت الطریق للنقد النفسی والسیکولوجی لابطال القصص والروایات. وفی السیاق ذاته، تدخل روایه خان الخلیلی فی نطاق الروایات ذات الصبغه النفسیه والسیکولوجیه. یرید هذا البحث دراسه سیکولوجیه لاحمد عاکف بطل روایه خان الخلیلی فی ظل نظریه کارن هورنای. ومن اهم النتايج التی توصلنا الیها عبر هذا البحث، ان احمد عاکف من الشخصیات السایکوبیدیه التی تعیش فی عالم مثالی بعید عن عالم الواقع. وهناک شرخ واسع بین نفسیته الواقعیه والمثالیه؛ ما تسبب له بالکثیر من الهزايم والشعور بالمهانه والدونیه. کان لدی الرجل نفس الحاجات التی لدی الاشخاص البعیدین عن الناس کالحاجه للاستقلال والاکتفاء الذاتی والطموح الی الکمال والاستعلاء والقدره. وکان یعانی ایضا من میول معاداه الاخرین التی تتمثل فی استثمار الناس والتعامل معهم علی اساس المصالح الذاتیه والرغبه فی الحصول علی استحسانهم له؛ الا ان حاجته للابتعاد عن الناس یفوق حاجته الی معاداتهم.