Abstract:
یکی از نیازهای اساسی به منظور توسعه توانمندیهای گردشگری یک منطقه، اقلیم مناسب گردشگری می باشد. استفاده از پتانسیلهای گردشگری، نیازمند ارزیابی اقلیم آسایش با استفاده از روشهای علمی مورد قبول است تا بهطور سیستماتیک تأثیر عناصر اقلیمی بر فعالیت گردشگران را مشخص سازد. با توجه به این ضرورت، در پژوهش حاضر به بررسی اقلیم گردشگری استان کرمانشاه با استفاده از دو شاخص دمای معادل فیزیولوژیک و شاخص آسایش اقلیمی انجام گرفت. این مطالعه؛ شامل تحلیل الگوی پراکندگی زمانی و مکانی مقادیر محاسبه شده برای این دو شاخص؛ بهمنظور ارزیابی اقلیم آسایش در برنامهریزیهای گردشگری بهویژه گردشگری طبیعی می باشد. بدینمنظور از دادههای 10 ایستگاه هواشناسی که شامل دمای هوا (متوسط و حداکثر دمای روزانه)، فشار بخار، رطوبت نسبی (متوسط و حداقل روزانه)، متوسط رطوبت نسبی روزانه، سرعت باد، میزان ابرناکی، بارش، کل ساعات آفتابی و میانگین سرعت باد طی بازه زمانی 16 ساله (1380-1396) بوده است؛استفاده گردید. پس از آماده نمودن دادهها، آماره کلموگروف - اسمیرنوف برای آزمون نرمال بودن آنها بکار گرفته شد. تعیین پراکنشهای همگن مکانی و زمانی مقادیر شاخص دمای معادل فیزیولوژیک و شاخص اقلیم آسایش گردشگری هم با تحلیل خوشهای و بر اساس دادههای اقلیمی مورد استفاده انجام گرفت. مقادیر بدست آمده برای هر دو شاخص نشان داد که وضعیت اقلیم گردشگری استان مورد مطالعه بیش از هر چیزی؛ متأثر از شرایط توپوگرافی آن می باشد. بهگونهای که مناطق غربی و مرکزی با ارتفاع زیاد در سطح استان (شهرستانهای سنقر، کنگاور، هرسین، صحنه، کرمانشاه، جوانرود و اسلامآباد غرب) در طی سال شرایط متفاوتی در مقایسه با مناطق شرقی و کمارتفاعتر استان (سرپل ذهاب، گیلانغرب و قصر شیرین) به لحاظ آسایش اقلیمی و درجه تنش فیزیولوژیک دارند. به لحاظ پراکنش زمانی، اردیبهشت، خرداد و مهر مناسبترین زمان برای انجام فعالیت گردشگری در استان کرمانشاه می باشد.
Machine summary:
هـدف از انجـام تحليل خوشه اي در اين پژوهش ، مشخص کردن ماه هاي همگـن از نظـر مقـدار شـاخص معـادل دمـاي فيزيولوژيـک و شاخص اقليم آسايش گردشگري در منطقه مورد بررسي بوده است تا مشابهت هاي منطقه مطالعاتي از نظر وضعيت زماني در بحث اقليم آسايش توريستي در سطح استان کرمانشاه تعيين شده و الگوي زمـاني مناسـب بـراي انجـام فعاليت هـاي گردشگري مشخص شود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٦: نتايج تحليل خوشه اي براي بررسي الگوي پراکنش مکاني شاخص PET در ايستگاه هاي هواشناسي در فصل تابستان ، تيرماه داراي چهار کلاس خيلي خوب (اسلام آباد غرب و روانسر)، خوب (کرمانشاه و کنگاور)، قابـل قبول سرپل ذهاب و گيلان غرب ) و حد مرزي (قصر شيرين ) است .
بر اساس آنچه در مورد پراکنش زماني مقادير شاخص TCI در ايسـتگاه هاي هواشناسـي مـورد مطالعـه گفتـه شـد و همچنين نتايج به دست آمده از اجراي تحليل خوشه اي براي اين مقادير (شکل ٨)، الگوي پراکنش زماني شـاخص اقلـيم آسايش گردشگري به گونه اي است که ميتوان در فاصله اقليدسي کمتر از ١٠، چهار خوشـه همگـن زمـاني را بـه لحـاظ درجه آسايش اقليمي مشاهده نمود.
بر اساس اين ضرورت ، در پژوهش حاضر به بررسي اقليم گردشگري استان کرمانشاه با استفاده از دو شـاخص دمـاي معادل فيزيولوژيک (PET) و شاخص آسايش اقليمي (TCI) در ١٠ ايستگاه هواشناسي در سطح استان کرمانشاه پرداخته شد که اين بررسي شامل تحليل الگوي پراکنش زماني و مکاني مقادير محاسبه شده براي دو شاخص بوده است .