Abstract:
پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی برنامه درسی آموزش فلسفه برای کودکان بر اساس نتایج تحقیقات مرتبط انجام گردید. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و روش آن سنتزپژوهی توام با تحلیل محتوای کیفی میباشد که در آن پژوهشهای اخیر با روشی نظاممند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شدهاند. جامعه مورد مطالعه تحقیقات انجام شده خارجی (در سالهای 1938 تا 2018) و داخلی (در سالهای 1384 تا 1396) بوده است. از مجموع پژوهشهایی که از سایتهای معتبر داخلی و خارجی انتخاب شده بودند، تعداد 71 مورد به عنوان نمونه به صورت هدفمند انتخاب گردید. تحلیلهای انجام شده ابتدا کدگذاری و طبقه بندی گردید و سپس بدنه اصلی در قالب 52 مولفه در راستای 4 عنصر اصلی "اهداف"، "محتوا"، "روشهای یاددهی – یادگیری"، "روشهای ارزشیابی" و 8 مولفه مرتبط با عنصر زمینهای "محیط آموزشی" شناسایی گردید. سیاستگذران و برنامهریزان درسی دوره پیش دبستان و دبستان میتوانند با استفاده از الگوی مفهومی مستخرج، تدابیر شایسته را جهت اجرای مطلوب و با کیفیت برنامه درسی فلسفه برای کودکان اتخاذ کنند. مربیان و آموزگاران نیز قادر خواهند بود تا الگوی موجود را بر اساس تجربیات عملی تدریس، تطبیق دهند تا تدریس اثربخشتری داشته باشند.
Machine summary:
برنامة درسي فلسفه براي کودکان هماکنون در بسياري از کشورهاي جهان و نیز ایران درحال اجراست و در این حیطه فعاليتهايي در مباني نظري، پژوهشی، و عملي صورت گرفته است (قائدی 1388: 83-108)، بهطوریکه در دستهبندیاي کلی میتوان عنوان كرد که این مطالعات یا عمدتاً به مفهومشناسی آن پرداختهاند (مانند قائدی 1383؛ قضاوی 1386؛ Trickey and Topping 2004: 365-380) یا به تبیین چگونگی آن اقدام کردهاند (مانند سجادیان و همکاران 1393: 64-80؛ خارستانی 1387؛ رحیمینسب و همکاران 1386؛ حاجی نصرالله 1384: 62-70؛ Morrison 2014؛ Wilks 2004) یا اینکه آن را با رویکرد کاربردی انجام دادهاند (مانند جنابزادة رودباری 1395: 21-46؛ عظیمپور و همکاران 1395: 65-82؛ صفرپور 1395؛ هدایتی و ماهزاده 1395: 29-54؛ کیارسی و همکاران 1395: 17-31؛ ستاری 1395: 50-70؛ روشنقیاس 1393؛ Venter and Higgs 2014: 11-16؛ Bleazby 2009: 70-78).
البته پژوهشگر اصلی در فصل دوم رسالة دکتری خود با عنوان طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامة درسی فلسفه برای کودکان با رویکرد رشد خلاقیت بهگونهای دقیق و نظامیافته به این مبانی اشاره کرده و با درنظرگرفتن آنها اقدام به طراحی الگو کرده است که بهنظر میرسد بهدلیل کثرت نمونة پژوهشی و نیز محدودیت حجم در تدوین مقاله اشاره به آنها منطقی نباشد].
3. 3 تجمیع نتایج تحقیقات چه روشهای یاددهی ـ یادگیری را برای آموزش فبک معرفی میکند؟ بهمنظور پاسخ به این پرسش اطلاعات حاصل از تحلیل محتوای منابع در جدول 4 آورده شده است.
صباغ حسنزاده، طلعت (1394)، طراحی الگوی برنامة درسی آموزش فلسفه برای کودکان در دورة ابتدایی براساس فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی، رسالة دکتری، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.