Abstract:
مهدویت، یکی از آموزههای مهم اسلامی بهویژه شیعی است که بیشتر ازمنظر اعتقادی مورد توجه جامعه قرار گرفته است. گرچه پژوهشهایی در ارتباط با کارکردهای تربیتی این آموزه انجام شده است، اما کمتر پژوهشی است که بهصورتی منسجم و نظامیافته این آموزه را ازمنظر تربیتی مورد بررسی قرار داده باشد. در این نوشتار برآنیم تا از منظری تربیتی و نسبتاً نو، به این آموزه اصیل بنگریم و با واکاوی وجوه تربیتی آن، مشخصات تربیت مهدوی را تبیین کنیم. برای دستیابی به این هدف، با بهرهگیری از رویکرد کیفی و روش توصیفی ـ تحلیلی به گردآوری دادههای موردنیاز پژوهش به شیوه کتابخانهای پرداخته شده است. بدینمعنا که ابتدا به گردآوری تعاریف مختلف از تربیت و توصیف آنها و سپس اختیار تعریفی مبتنیبر تحلیل بهدستآمده از آن تعاریف و مؤلفههای آن اقدام شده است. سپس تعریف مهدویت و روایات بهدستآمده در اهمیت باورداشت این آموزه از نظر گذرانده شده است. درپایان، با بررسی تحلیلی بین مؤلفهها و ابعاد تربیت و خصائص منتظران که در روایات معتبر از آن سخن بهمیان آمده است، ضمن تبیین سه وجه تربیتی مهدویت و «انتظار» بهعنوان یک جریان ترییتی، به بیان آسیبهای احتمالی که برای هریک از وجوه شناساییشده در تربیت مهدوی امکانپذیر است، پرداخته شده است.
Mahdiism is an important Islamic doctrine, especially in Shia. It has been considered in terms of belief. Although some researches has been done in relation to the educational functions of this doctrine, but there were few studies that have systematically done this doctrine from an educational perspective. The aim of this article was studying this authentic doctrine from an educational perspective that was new. To achieve this goal, the descriptive-analytic method was used in this research. For did it. First of all, the various definitions of education and the characteristics of them were identified, and then based on those definitions, a definition was made. Then, the definition of Mahdiism and some Islamic narratives in support of it and description of it's believers were expressed. In the end, a comparative analysis between the characteristics of education and the characteristics of the Intezar was done. Based on this analysis, three features of Mahdiism education and the Intezar as the educational process were explained. Also, some misunderstandings of those features of Mahdiism education were mentioned.
Machine summary:
درپايان ، با بررسي تحليلي بين مؤلفه ها و ابعاد تربيت و خصائص منتظران که در روايات معتبر از آن سخن به ميان آمده است ، ضمن تبيين سه وجه تربيتي مهدويت و «انتظار» به عنوان يک جريان ترييتي، به بيان آسيب هاي احتمالي که براي هريک از وجوه شناساييشده در تربيت مهدوي امکان پذير است ، پرداخته شده است .
با نظر به مؤلفه ها و ابعاد اصلي در تربيت اسلامي، چه تبيين تربيتي از «مهدويت » ميتوان ارائه داد؟ وجوه و آسيب هاي تربيتي آن کدامند؟ پيشينه پژوهش بررسي پيشينه پژوهشي اين حوزه نشان ميدهد که نسبت ميان تربيت و مهدويت ، اگرچه مورد توجه محققان قرار گرفته اما آثار اندک و محدودي از اين رويکرد، در دست است .
از روايات رسيده از امامان معصوم (ع ) نيز چنين نتيجه ميشود که اين آيه نيز به ظهور و حکومت امام مهدي(ع ) اشاره دارد (شيخ طوسي، ترجمه عزيزي، ١٣٨٧)، همچنان که اين آيه در کلام مولا علي(ع ) نيز در توضيح پيروزي جريان حق در آينده بشريت مورد استفاده قرار گرفته است ١؛ آينده روشني که آرزو و آرمان تمامي مهديباوران و مهديياوران است .
اينکه در روايت مشهوري از پيامبر گرامي اسلام (ص ) نقل شده است که «افضل الاعمال انتظار الفرج » بدين معناکه برترين اعمال منتظران در زمان غيبت را «انتظار» فرج دانسته اند (شيخ صدوق ، ترجمه پهلوان ، ١٣٨٢، ج ٢: ٥٤٧)، ناظر بر توجه و تأکيد بر فعاليت و تلاش متربيان در عصر غيبت براي بهره گيري از تعاليم مربي و قرارگيري در مسير و جريان تربيت است .