Abstract:
خسارات مبتنی بر نفع عایدی، به عنوان یک ضابطۀ جدید و استثنائی ارزیابی خسارات، در برابر خسارات مبتنی بر ضرر یا خسارات جبرانی قرار میگیرد. در این ضابطۀ ارزیابی خسارات، بجای توجه به زیان وارده بر زیان دیده، به منافع حاصل از نقض برای ناقض توجه میشود. مهمترین پرسشی که در این رابطه مطرح میشود این است که آیا توجه به منافع حاصله از نقض برای ناقض، میتواند به عنوان ضابطهای برای ارزیابی خسارات مدنظر قرار گیرد یا خیر و اگر چنین هست آیا میتوان از پذیرش چنین ضابطهای در نظام حقوقی ایران سخن گفت. این نوشتار با رویکردی تحلیلی در صدد یافتن پاسخ این پرسش هاست. یافتههای این تحقیق دو نتیجه مهم را در پی خواهد شد: اول آن که پذیرش این ضابطۀ جدید با توجه به ابعاد حقوقی و اقتصادی آن، در یک نظام جامع مسئولیت قراردادی ضروری به نظر میرسد و دوم آن که پذیرش این ضابطه در نظام حقوقی ما با مانعی مواجه نبوده، به ویژه آن که بر اساس مادۀ 3 قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339، تعیین میزان خسارت و طریقه و کیفیت جبران آن به قضات واگذار شده است.
Gain-based damages, as a new and exceptional criterion for assessing damages, is placed against loss-based (or compensatory) damages. Rather than focusing on the losses suffered by the aggrieved party as a result of breach, this criterion places emphasis on the profits derived from breach by the breaching party. The most salient question in relation to this criterion is whether such a focus on the benefits derived from breach could constitute a valid basis for the assessment of damages in cases of breach of contract; and if so, whether such a criterion could be acceptable in the Iranian legal system. Emplying an analytical approach, this article attempts to answer these questions. Based on the findings of this research, it is submitted that first, bearing in mind the legal and economic aspects of the issue, accommodating such a criterion in a legal system is a must in any comprehensive regime for contractual liability to compensate for damages. Second, there does not seem to be a significant barrier for accepting this criterion in Iranian legal system, particularly given the fact that, based on Article 3 of the 1960 Law on Civil Liability, determining the amount of damages and the manner of compensation is at the judicial discretion of a judge.
Machine summary:
مهم ترين پرسشي که در اين خصوص مطرح مي شود، ايـن اسـت کـه آيـا توجه به منافع حاصله از نقض براي ناقض ، مي تواند به عنوان ضـابطه اي بـراي ارزيـابي خسارات مدنظر قرار گيرد يا خير و اگر چنين است آيا مي توان از پذيرش چنين ضابطه اي در نظام حقوقي ايران سخن گفت .
مهم ترين تفاوت اين ضـابطه بـا ضابطه سنتي خسارات مبتني بر ضرر (خسارات جبراني ) اين است که در خسارات مبتني بر نفـع عايـدي ، براي محاسبه و ارزيابي خسارت به منافع حاصل از نقض قرارداد براي ناقض ، توجه مـي شـود نـه زياني که زيان ديده متحمل شده است و در اعمال آن تفاوتي در شيوه هاي مختلف تحصيل منافع براي ناقض وجود ندارد: به عنوان مثال ، اين منافع ممکن است به طور مسـتقيم از نقـض قـرارداد حاصل شده باشد يا به صورت غيرمستيقم با صرفه جويي در منابع و هزينـه هـاي لازم در اجـراي قرارداد پديد آمده باشد.
DeLong, Sidney, w, “The Efficiency of a Disgorgement as a Remedy for Breach of Contract”, Indiana Law Review, vol: 22, no:3, (1989).
A, “Reassessing the Economic Efficiency of Compensatory Damages for Breach of Contract”, Virginia Law Review, vol: 66, (1980).
A, “Reassessing the Economic Efficiency of Compensatory Damages for Breach of Contract”, Virginia Law Review, vol: 66, (1980).
, “Restitutionary Disgorgement for Opportunistic Breach of Contract and Mitigation of Damages”, Loyola of Los Angeles Law Review, vol: 42, (2008).
, “Restitutionary Disgorgement for Opportunistic Breach of Contract and Mitigation of Damages”, Loyola of Los Angeles Law Review, vol: 42, (2008).