Abstract:
تنوع ویژگیهای مکانی- فضایی روستاهای کشور گویای تفاوت نیازها
و الزامات جوامع روستایی است که ضرورت برنامهریزی محلی را مطرح میسازد. مقاله
حاضر، با بهرهگیری از رویکرد برنامهریزی راهبردی و مشارکتی، با استفاده از روشهای
پیمایشی، روش ارزیابی مشارکتی روستایی (PRA)
و مدل سوات (SWOT)، به ارائه راهبردهای مؤثر و تدوین کلیات
«برنامه اجرایی توسعه روستایی» روستای صدرآباد از توابع دهستان رستاق استان یزد میپردازد.
نتایج تحقیق نشان داد که از میان نقاط ضعف روستا، «کمبود آب» و از میان نقاط قوت
آن، «امکان یکپارچهسازی اراضی»، و نیز از میان فرصتها، «وجود بازارهای مناسب بیرونی
برای عرضه محصولات گلخانهای» و از میان تهدیدها، «آلودگی محیط زیست روستا» از مهمترین
عوامل تأثیرگذار در توسعه روستایی بهشمار میروند. همچنین، راهبرد تهاجمی، با
تمرکز روی نقاط قوت داخلی و فرصتهای خارجی، مناسبترین الگو برای توسعه این روستاست.
Diversity of rural location-spatial characteristics in Iran indicates difference in needs and requirements of rural communities, raising the necessity of local planning. This article presents effective strategies and formulates general issues on "executive plan of rural development" of Sadrabad village of Rustaq sub-district in Yazd province of Iran. For this purpose, it used a participatory and strategic planning approach in survey and Participatory Rural Appraisal (PRA) methods as well as SWOT model. The study results showed that among the weaknesses of the village, "water scarcity", among the strengths, "possibility of integrating the lands", among the opportunities, "presence of appropriate external markets for the supply of green house products", and among the threats, "environmental pollution of the village" were the most important factors affecting the rural development; in addition, the aggressive strategy with focus on internal strengths and external opportunities was found as the most suitable model for the development of the studied village.
Machine summary:
در واقع ، در برنامه ريزي راهبردي ، هدف نهايي توسعة نتايج راهبردها در سازگاري مناسب با عوامل داخلي و خـارجي اسـت (٤٢ :٢٠٠٠ ,Kurttila)؛ از سـوي ديگـر، برنامـه ريـزي مستلزم مشارکت مردم است ، چون مردم بايد اين امکان را داشته باشند تا بگويند خواسـتار چه نوع طرحي و اجتماعي هستند؛ آن طرح و اجتماع بايد چگونه توسـعه يابـد و در ايـن راه ، بايد بتوانند به گونه اي مثبت و دست اول چنين کاري را انجام دهند.
بنابراين ، پژوهش حاضر، با در نظر گرفتن اين نکـات ، شـناخت نقـاط قـوت و ضعف ، توان ها و محدوديت هاي روستا از طريق برنامـه ريـزي مشـارکتي و راهبـردي و روش ارزيابي مشارکتي روستايي (PRA)، در پي پاسخ گويي بدين پرسش که «مهم ترين راهبرد در تدوين برنامه پنج ساله توسعه روستايي روستاي صدرآباد کـدام اسـت ؟» تـا از اين رهگذر، کليات برنامه اجرايي براي روستا نيز تدوين شود، چرا که اين روستا مرکـز دهستان رستاق و از روستاهاي فعال و پويا در زمينة کشاورزي به ويژه کشت گلخانـه اي استان يزد محسوب مي شود و تدوين برنامه پنج ساله توسعه روستايي به شيوه راهبـردي و همه جانبه و پايدار و مشارکتي باعث مي شود که به کنترل امور از طريق تعيين صـريح اهداف و مراحل اجراي آن براي ارتقاي سطح کيفي جامعه روستايي پرداخته و از ايجاد انحرافات احتمالي جلوگيري شود و وسايل و مقدمات لازم بـراي دسـتيابي بـه اهـداف توسعه روستايي نيز فراهم آيد.