Abstract:
روابط هنری ایران و اروپا در قرن 11ه.ق/17م به دنبال برقراری روابط سیاسی و تجاری میان سلاطین صفویه به ویژه، شاه عباس اول و کشورهای اروپایی از جمله امپراتوری هابسبورگ به اوج خود رسید. از این رو هیأت های سیاسی و تجاری بین این دو امپراتوری به منظور عقد قراردادهای سیاسی و تجاری به آمد و شد پرداختند. از رویدادهای دیگر قرن11ه.ق/ 17م آمدن سیاحان اروپایی به ایران عصر صفوی بود که با نوشتن گزارش هایی در مورد ایران و آثار تاریخی آن نقش مهمی در شناساندن ایران به اروپاییان داشتند. انتشار سفرنامه های این سیاحان در اروپا یکی از مهمترین راههای انتقال مفاهیم هنرمعماری ایران به اروپا به ویژه در میان معماران اتریشی بوده است. بنابراین این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای به بررسی زمینههای تاریخیای که منجر به دادوستدهای فرهنگی-تمدنی به ویژه در حوزه معماری بین ایران و اتریش در دورهی صفوی شده است پرداخت و تأثیراتی را که این نفوذ هنری در معماری شهر وین (پایتخت اتریش) داشته است، مورد مطالعه قرار داد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در دورهی صفویه تحت تأثیر راههای ارتباطی با اروپا؛ نقل و انتقالات هنری از طریق هیأت های سیاسی و انتشار سفرنامههای سیاحان در اروپا، مضامین هنری به ویژه هنرمعمای ایران به اروپا منتقل شد و تحت تأثیر این مضامین معماری، برخی از معماران اتریشی عماراتی مانند کاخ شون برون، کاخ بلودر، کاخ کلسهایم و کلیسای سنت کارل را متأثر از معماری اصفهان در اتریش ساختند.
The artistic ties between Iran and Europe were culminated in the 11th century AD, following the establishment of political and trade relations between the Safavid sultans, in particular, Shah Abbas I and the European countries, including the Habsburg Empire. Hence, the political and commercial delegations of the two empires came to the conclusion of political and commercial contracts. Of other events of the 11th century AD, one can refer to the arrival of European travelers to the Iran of the Safavid era, which played a significant role in making Iran known to Europeans by writing some reports on Iran and its historical monuments. Therefore, using a descriptive-analytical method and library resources, this research examines the historical backgrounds that led to cultural-civilization transactions, especially in the field of architecture between Iran and Austria during the Safavid period, and it also investigates the influences by which this art has exerted on the architecture of the city of Vienna, the capital of Austria. The research findings indicate that during the Safavid period, influenced by the ways of communicating with Europe, artistic themes, especially the art of Iran, through political delegations and the publication of travelogues of tourists in Europe, were transmitted to Europe. Accordingly, inspired by these architectural themes, some of the Austrian architects built such mansions as the Schonbrunn Palace, the Belvedere Palace, the Palace of the KlessHaim, and the Church of St. Charles gained from the architecture of Esfahan in Austria.
Machine summary:
چگونگی انتقال مفاهیم هنر معماری ایران به اتریشدر عصر صفوی رقیه جوادی 1 چكيده روابط هنری ایران و اروپا در قرن 11ق/17م درپی برقراری روابط سیاسی و تجاری میان سلاطین صفویه بهویژه شاهعباس اول و کشورهای اروپایی ازجمله امپراتوری هابسبورگ به اوج خود رسید.
انتشار سفرنامههای این سیاحان در اروپا یکی از مهمترین راههای انتقال مفاهیم هنر معماری ایران به اروپا، بهویژه در میان معماران اتریشی، بوده است.
یافتههای پژوهش حاکی است در دورة صفویه تحتتأثیر راههای ارتباطی با اروپا از طریق هیئتهای سیاسی و انتشار سفرنامههای سیاحان در اروپا مضامین هنری، بهویژه هنر معماری ایران، به اروپا منتقل شد و برخی از معماران اتریشی عماراتی مانند کاخ شون برون، کاخ بلودر، کاخ کلسهایم، و کلیسای سنت کارل را بهتأثیراز معماری اصفهان در اتریش ساختند.
بنابراین مهمترین راههای انتقال فرهنگی بهویژه در زمینة آثار هنری و ازجمله هنر معماری در این عصر توجه به روابط سیاسی و تجاری ایران و اتریش بود که پیشتر این موضوع درقالب رفتوآمد سفیران و تبادل هدایا مطرح شد.
طرحهای فیشر فن ارلاخ برای ویلاهای ییلاقی نقاط گوناگون اتریش نشان میدهد که وی تحتتأثیر هنر معماری دورة صفویه و بهخصوص کاخ عالیقاپو در اصفهان قرار گرفته است (همایون 1350: 5) که این مسئله در بخش سوم کتاب وی با ارائة تصاویری از معماری عصر صفوی، کاخ عالیقاپو و سیوسه پل، بهروشنی مشخص است.
درادامه برای آشنایی بیشتر با تأثیر هنر معماری ایران عصر صفوی در اتریش دو اثر از مهمترین شاهکارهای معماری یوهان برنهارد فیشر فن ارلاخ را معرفی میکنیم که در بنای آنها علاوهبر معماری عصر صفویه به معماری هخامنشی نیز توجه کرده است.