Abstract:
«مالکیت»، از جمله مقوله های پرکابرد حقوق خصوصی در دوران گذشته و همچنین در عصر حاضر می باشد. این مفهوم در سیر تاریخی خود در دو نظام حقوقی رومی ژرمنی و همچنین کامن لا، تحولات بنیادینی را شاهد بوده است. در عصر حاضر به تاثیر از تحولات موجود در فضای مجازی به صورت شکلی و ماهوی در مسائل گوناگون، شاهد دگردیسی بوده ایم. در این میان به نظر می رسد مفاهیمی نظیر مال، مالیت، اشیاء و دارایی به تاثیر از فضای غیرملموس پیش رو، به شکل اساسی تغییر یافته اند. در حقیقت در حوزه مالکیتس در فضای مجازی، می توان یا تابع حقوق سنتی بود و این موضوع در مواردی مصداق دارد که با اعمال ضوابط حقوق مزبور بتوان اهداف مد نظر در فضای مجازی را محقق ساخت. شکل دیگر از رابطه آن است که قوانینی بر اشیاء و اموال در فضای مجازی حاکم باشد که معادلی در حوزه حقوق خصوصی نداشته باشند؛ پیروی از این نظر به دلیل آن است که نمی توان با اعمال ضوابط حقوق سنتی به اهداف موجود در حقوق مدرن دست یافت. در این پژوهش نگارنده به شیوه توصیفی تحلیلی موضوع را مورد بررسی قرار داده است.
Machine summary:
شکل ديگر از رابطه آن است که قوانيني بر اشياء و اموال در فضاي مجازي حاکم باشد که معادلي در حوزه حقوق خصوصي نداشته باشند؛ پيروي از اين نظر به دليل آن است که نمي توان با اعمال ضوابط حقوق سنتي به اهداف موجود در حقوق مدرن دست يافت .
حقوق اموال و مالکيت مرتبط فضاي مجازي در ادبيات دانشگاهي نظـام حقـوقي ايـران جايگاه شناخته شده و برجسته اي ندارد و نگـرش حقوقـدانان نسـبت بـه ايـن موضـوع ناپخته ، غيردقيق است .
اموال و مالکيت مجازي شامل اشياي غيرقابل لمس مانند نام هاي دامنه و آدرس هـاي درگاه هاي اينترنتي است و در واقع ، اين مفهوم به مالکيتي نيز اطلاق مي شود کـه صـرفاً در درون جهان مجازي وجود دارد.
از تعاريف فوق مي توان فضاي مجازي را چنين تعريف نمود: «محيطي است مجازي و غيرملموس , موجود در فضاي شبکه هاي بين المللي (اين شبکه ها از طريق شاه راه هـاي اطلاعاتي مثل اينترنت بهم وصل هستند) که در ايـن محـيط تمـام اطلاعـات راجـع بـه روابط افراد، فرهنگ ها، ملت ها، کشورها و بطور کلي هر آنچه در کـره خـاکي بصـورت فيزيکي و ملموس وجود دارد (به صورت نوشته ، تصوير، صوت ، اسناد) در يک فضـاي مجازي به شکل ديجيتالي وجود داشته و قابـل اسـتفاده و دسـترس اسـتفاده کننـدگان و کاربران مي باشند و با رايانه ، اجزاء آن و شبکه هاي بين المللي بهم مرتبط مي باشد.
در سـطح اول کـه بـا محوريت دنياي مجازي روبرو هستيم ، مالکيت مجازي تنهـا يـک کـد يـا دسـتورالعمل کامپيوتري است و توسط قانون کپيرايت حمايت مي شود.