Abstract:
امروزه واژه تروریسم با ورود به عرصههای جدید شکل و قالب تازهای را پیداکرده است، تروریسم در رویکرد جدید (تروریسم نوین) و انتقال مجدد از حالت ذهنی به عینی است. پژوهش حاضر با هدف تبیین ابعاد مکانی- فضایی تروریسم در مناطق مرزی جمهوری اسلامی با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی بر اساس نظریههای سرایت، عقلانی، محرومیت نسبی، یادگیری اجتماعی، روانشناختی، جهانیشدن، ایدئولوژی و مرکز پیرامون (فریدمن)، به نگارش درآمده است. پرسش اصلی این پژوهش به این ترتیب است که ابعاد مکانی - فضایی تروریسم در مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران به چه صورت می باشد؟ یافتههای تحقیق حاکی از آن است که تروریسم در نواحی مرزی جمهوری اسلامی ایران سه بعد مکانی و جغرافیایی دارد که عبارتاند از: محیط (فضای) شکلگیری و فعالیت گروههای تروریستی (مکان- مقیاس)؛ اهداف موردحمله و انگیزهها و پیامدهای ژئوپلیتیکی تروریستی. همچنین تروریسم هم به لحاظ ساختاری و هم از جنبه عملکردی دارای ابعاد مکانی - فضایی بسیار مهمی است. این عوامل ممکن است جنبههای مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی را شامل شوند یا ترکیبی از شاخصهای گوناگون باشند. نتایج بیانگر آن است شکلگیری پدیده تروریسم در نواحی مرزی جمهوری اسلامی ایران، حاصل ترکیب زمینههای جغرافیایی، بهمنزله عوامل درونزا و زیربنایی، و ویژگیهای ژئوپلیتیک، بهمنزله عوامل برونزا و روبنایی، است.
Today, the word terrorism has taken on a new form as it enters new fields. Terrorism in a new approach (modern terrorism) is a re-transfer from the mental to the objective status. With the aim of investigating the spatial-place dimensions of terrorism in the Islamic Republic, this study, with a descriptive-analytical method based on theories of transmission, rationality, relative underprivileged, social and psychological education, globalization, ideology and peripheral center (Friedman), has explained spatial-place dimensions of terrorism in the Islamic Republic of Iran. The main question of this study is: what are the spatial-place dimensions of terrorism in the Islamic Republic of Iran? The research findings indicate that terrorism in the Islamic Republic of Iran has three spatial and geographical dimensions, which are as follows: environment (space), formation and activity of terrorist groups (location-scale); the targets of the attack and the geopolitical motives and consequences of terrorism. Terrorism also has very important structural-spatial dimensions, both structurally and functionally. These factors may include various political, cultural, social, economic, and religious aspects, or a combination of different indicators. The results indicate that the formation of terrorism in some marginal areas of the Islamic Republic of Iran is the result of a combination of geographical contexts as endogenous and infrastructural factors, and geopolitical features as exogenous and superstructure factors
Machine summary:
پرسـش اصـلي اين پژوهش به اين ترتيب اسـت که ابعاد مکاني - فضايي تروريسم در مناطق مرزي جمهوري اسلامي ايران به چه صورت ميباشد؟ يافته هاي تحقيق حاکي از آن است که تروريسم در نواحي مرزي جمهورياسلامي ايران سه بعد مکاني و جغرافيايي دارد که عبارت اند از: محيط (فضـــاي) شـــکل گيري و فعاليت گروه هاي تروريســـتي (مکان - مقياس )؛ اهداف موردحمله و انگيزه ها و پيامدهاي ژئوپليتيکي تروريسـتي.
پيشينه تحقيق ايزدي و دبيري (١٣٩٠) در مقاله اي با عنوان "ارزيابي جغرافياي تروريسم در جنوب شرقي ايران "به بررســي تأثيراتي که جغرافيا بر شــکل دهي پديده تروريســم در ســطح فضــاهاي جغرافيايي دارد، مي پردازد؛ و معتقد اســــت که در ايران نيز ويژگي هاي جغرافيايي و ژئوپليتيکي کشــور به خصــوص در مناطق مرزي و حاشــيه اي تأثير زيادي در شــکل گيري و فعاليت گروهک هاي تروريستي داشته است .
تحليل مکاني-فضايي تروريسم حاشيه اي (جدايي طلب ) در ايران مناطق حاشــيه اي کشــور در جنوب کشــور، جنوب غرب و شــمال غرب کم وبيش داراي ويژگيهاي مشترکياند که درزمينه را براي فعاليت و اقدامات برخي از گروه هاي تروريستي فراهم آورده است .
بر اين اساس ، در چارچوب مطالعات جغرافيايي و ابعاد مکاني-فضايي تروريسـم ، اين سـؤال مطرح ميشـود که چه ويژگيها و شـرايطي در اين نواحي حاشـيه اي وجود دارد که موجب شــکل گيري و فعاليت گروهاي خشــونت طلب و تروريســتي شــده است ؟ به نظر مي رســد مجموعه اي از شــرايط مکاني با ابعاد مختلف طبيعي، اقتصــادي ، فرهنگي و ســياســي و همچنين ، برخي از عوامل ژئوپليتيکي موجب شــکل گيري و فعاليت گروه هاي تروريستي در اين مناطق شده است .