Abstract:
زبان یک واقعیت فرهنگی و محصول اندیشه انسانی است که با خلاقیت و نوعآوری همراه است. خلاقیت و آفرینندگی زبان انسان باعث ترکیب اصوات و ترکیب معانی در قالب ساختهای زبانی پیچیده در آفرینشهای ادبی میشود و بالفعل شدن آن در فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ سازی، خلاقیت ادبی را به همراه خواهد داشت. شاعر با استفاده از ساختهای زبانی، گذشته، حال، آینده را تصور کند و در هر زمان و مکان از واقعیت به سوی خیال حرکت نماید. در پژوهش حاضر به بررسی هنجارگریزی نحوی، واژگانی و زمانی در قطعات، مثنویات و منظومات پروین اعتصامی میپردازیم که شعرش نمادی از سبک عراقی و خراسانی میباشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وی از هنجارهای نحوی زبان متعارف و معیار بسیار دور شده است. ترتیب کلمات، تغییرات گرامری، باهمآیی با توجه به اصول و ساختار و سبک زبانی میباشد.
Machine summary:
ساختارشکني و هنجارگريزي تطبيقي نحوي، واژگاني و زماني در شعر پروين اعتصامي * تاريخ دريافت : ٩٧/١/١٤ بهمن گرجيان تاريخ پذيرش : ٩٧/٦/٤ فرنگيس عباس زاده ** چکيده زبان يک واقعيت فرهنگي و محصول انديشه انساني اسـت کـه بـا خلاقيـت و نـوع آوري همراه است .
جدول ١: هنجارگريزي نحوي در اشعار پروين اعتصامي (به تصویر صفحه رجوع شود) (به تصویر صفحه رجوع شود) جدول ١ حاکي از آن است که هنجـارگريزي نحـوي بـا بسـامد ٤٢ در شـعر پـروين اعتصامي نمود بالايي دارد.
جدول ٢: هنجارگريزي واژگاني و زماني(کهن گرايي) در اشعار پروين اعتصامي (به تصویر صفحه رجوع شود) (به تصویر صفحه رجوع شود) نتايج آماري جدول ٢ نشان ميدهد که هنجـارگريزي واژگـاني وي در اشـعار "آتـش دل " و "سنگ مزار" با ٤ فراواني بيش تر از ديگر موارد بوده است .
در کل ، هنجارگريزي نحوي نسبت به زماني و واژگاني در شعر وي بيش تر به چشم ميخورد و حاکي از آن است که وي تمايل بيش تري به عدول از هنجارهاي حاکم بر قواعد ترتيب و آرايش واژگان در جمله دارد؛ و بعد از آن ترجيح ميدهد با گريز از قواعد و ساختارهاي واژگاني بر زبان معيار، شعرش را براي خواننده برجسته سازد.
شعر پروين اعتصامي با استفاده از هنجارگريزي نحوي و از نظر زبان شناسي ساخت گرا با آوردن اصول مبتداسازي و برجسته سازي فاعلي در تأکيد نظر خـويش خواننـده را در مسائل اجتماعي و اصول انساني هدايت کنـد.