Abstract:
ادبیات مقایسهای، یکی از شاخههای جدید تحقیقات و پژوهشهای ادبی است. در حوزه زبان و ادب فارسی شاعران و نویسندگان، میراث شکوهمندی بر جای گذاشتهاند که آیندگان همواره از آن بهره بردهاند. یکی از برجستهترین شاعران زبان و ادبیات فارسی، حافظ شیرازی است. او انقلابی در شعر و غزل به وجود آورد و همواره بر شاعران پس از خود تأثیرگذار بود. پس از سبک عراقی که حافظ در آن طبع آزمایی و زیست کرده است، سبک هندی در ادبیات پای گذاشت. یکی از شاعران برجسته این سبک صائب تبریزی است. صائب تحت تأثیر غزلیات خواجه، غزلیاتی سروده است. اشتراکات وزنی، مضمونی و محتوایی از مشابهات این غزلیات است. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا به بررسی تأثیر سبک حافظ بر اشعار صائب تبریزی بپردازد. به این منظور اشعار در دو حوزه نقد مضمونی و نقد ساختاری مورد بررسی قرار گرفتند.
Machine summary:
به باور برخي از محققان تسميه اين سبک به هندي از اغلاط مشهور است و حق ايـن است که اين طرز از سخن را سبک اصفهاني بناميم زيرا مسلم است که ظهور اين سـبک در بين شعرا و گويندگان عصر صفوي در ايران و ميان فارسي زبانـان بـلاد ديگـر معلـول تحولات گوناگون اجتمـاعي و دنبالـه تغييـرات طبيعـي و عصـري و پيـدايش مجـازات و کنايات و استعارات جديد بوده و در واقع طبيعت زبان و احتياج طبيعي مردم يـک عصـر است که خود به خود اين حدوث و تازگي را چه در زبـان محـاوره و چـه در زبـان ادب و سخن به وجود ميآورد، و الا هيچ کس نميتواند ادعـا کنـد کـه فـلان سـبک آفريـده و مصنوع فلان شاعر و فلان نويسنده به طـور خـاص اسـت و مجمـوع حـوايج و ضـروريات مستحدث مردم و اخلاط و امتزاج اقـوام بـا يکـديگر و ظهـور لغـات تـازه و بـه خصـوص مجازات کلام و تغيير اصطلاحات در بين مردم موجب ميشود که در هر عصري از اعصار طريقه اي تازه در زبان و بيان به وجـود آيـد و در واقـع مبـدع حقيقـي، خـلاق سـخن و سخنوران است که به اقتضاي حوائج بياني و ذوق و سليقه مردم در هـر دوره اي از زمـان اين تغيير و تحول را به وجود ميآورد و اينکه زماني سبکي از سخن به کسي نسبت داده ميشود و مردم او را مبدع و مبتکر آن سبک ميشناسند از باب اين است که آن شاعر يا نويسنده فرد اکمل از دسته و طبقه اي است که بدان نوع از شعر يا نوشته چيزي سـاخته يا نوشته اند(فيروزکوهي، ١٣٣٦: ٤).