Abstract:
آکویناس از فلاسفه مطرح قرن سیزدهم است. او نیز به مانند فلاسفه همدوره خود بیشتر روی مبحث
متافیزیک تمرکز داشته است. وی مبانی فکری ارسطو را با اعتقادت مسیحی در هم آمیخت و از این
شیوه برای اثبات نظریات دینی خود بهره برد. یکی از براهینی که آکویناس برای اثبات وجود خداوند
به کار میگیرد مبحث محرک نامتحرک است که اصل نظریه را ارسطو بیان داشته است به عبارتی
ارسطو طرحوارهای برای اثبات موجودی برتر و ثابت داشت که تغییر نمیپذیرد و دیگر موجودات را به
حرکت در میآورد. البته ارسطو معتقد بود که خدا آفریننده نیست. اما در دیدگاه آکویناس همه مردم
از محرک نامتحرک میفهمند که منظور خداوندی آفریننده است. در این مقاله آنچه میخواهیم ثابت
کنیم این است که طرحواره متحرک نامتحرک قابلیت مطرح شدن در فلسفه را ندارد زیرا انسان
نمیتواند از طریق فلسفه به شناخت کاملی از خدواند برسد پس باید آن را به علم کلام سپرد.
Machine summary:
يکي از براهيني که آکويناس براي اثبات وجود خداوند به کار ميگيرد مبحث محرک نامتحرک است که اصل نظريه را ارسطو بيان داشته است به عبارتي ارسطو طرحواره اي براي اثبات موجودي برتر و ثابت داشت که تغيير نميپذيرد و ديگر موجودات را به حرکت در ميآورد.
ارسطو٥قائل بود به آن که حرکت وجود دارد، و در حرکت ، موجود بالقوه ، موجود بالفعل ميشود: مثلا چيز سرد که بالقوه گرم بود، در حرکت بالفعل گرم ميشود؛ حصول چنين صيرورت و تغييري جز اين که اثر موجودي که بالفعل باشد و محرک باشد محال است و اگر اين محرک خود در حرکت باشد، نيازمند محرک ديگري است ، اما اين امر از محرکي به محرک ديگر کشانده نميشود، زيرا تسلسل محال است پس بايد محرکي که خود ثابت باشد و آن محرک اول است وجود داشته باشد.
(بريه ، (217 :1377 طرح واره مورد بحث ما يکي از براهين پنجگانه ٦سنت توماس براي اثبات وجود خداوند باري تعالي است که در واقع خود آکويناس دليل اقامه اين برهان را براي رد نظرات کفار ميداند.
» (ژيلسون ، ١٣٨٤، ١٠٦-١٠٧) سئوال اينجاست آکويناس چگونه به اين مطلب رسيده است که محرک نامتحرک قديم يا به عبارتي ازلي است ؟ پرسش ديگر اين است که آکويناس چگونه استدلال ميورزد که با طرح موضوع فوق همه به اين ميرسند که منظور خداوند است ؟ حتي ژيلسون ١در کتاب ديگرش يعني روح فلسفه در قرون وسطي ٢اضافه ميکند: « اگر هيچ نشاني از آنچه که ميتوان خداي مسيحي ناميد در اقوال ارسطو نميبود آکويناس نميتوانست اين خدا را در آن آثار بازشناسد.