Abstract:
مدیریت رودخانه شامل استراتژیهایی است که به نحو موثری در رفتار رود اثر داشته باشد. در این مقاله از
روش چهارچوب استایل رود برای مدیریت رودخانه استفاده شده است که این روش در ٤ مرحله انجام پذیرفت،
هر مرحله شامل گامهای مختلفی است، در مرحله یک چهارچوب استایل رود ویژگی و رفتار رود در حوضه
ارنگه کرج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در بازه های رودخانه حوضه ارنگه، برحسب ژئومتری کانال
)اندازه و شکل(، پلانفرم کانال، مجموعه واحدهای ژئومورفیک و جنس مواد بستر استایل رود مشخص شد. با
توجه به معیارهای عنوان شده، در حوضه ارنگه 13 استایل رود شناسایی گردید که شامل استایل رود سرآب
پرشیب، گلوگاه در موقعیت دره ای محدود، نسبتا محدود پلانفرم با سینوزیته کم قلوه سنگی تخته سنگی،
سینوزیته کم گراولی، بستر سنگی ماسه ای، بستر عریض سیلابی، مئاندری گراولی، نا محدود سینوزیته کم، قلوه سنگی با کناره تثبیت شده، نسبتا محدود سینوزیته کم، قلوه سنگی با کناره تثبیت شده، دره ای نسبتا محدود قلوه سنگی، تخته سنگی نامتقارن، درهای نسبتا محدود قلوه سنگی، تخته سنگی متقارن، بستر مصنوعی می باشد. درمرحله دو تکامل رود و شرایط ژئومورفیک بازه و در مرحله سه پتانسیل بازیابی
ژئومورفیک رود مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس در مرحله چهار اولویت های مدیریتی برای
مدیریت رودخانه )شامل حفاظت، استراتژیک، پتانسیل بازیابی بالا و پتانسیل بازیابی متوسط و ضعیف(
مشخص گردید. حفاظت از بازههایی که ساختار ژئومورفیک منحصر به فردی دارند و یا باقیماندهای از شرایط
قبل از آشفتگی هستند جزء مهمترین اولویت مدیریتی محسوب میگردند. استایل سرآب پرشیب، گلوگاه و
استایل نامحدود سینوزیته کم، قلوه سنگی با کنارههای تثبیت شده استراتژی حفاظت را به خود اختصاص
میدهند. استایل سینوزیته کم گراولی، دره ای نسبتا محدود قلوه سنگی، تخته سنگی نامتقارن و دره ای نسبتا محدود قلوه سنگی، تخته سنگی متقارن دارای اولویت استراتژیک می باشند. استایل بستر عریض سیلابی و بستر سنگی ماسه ای پتانسیل بازیابی بالایی دارند. استایلهای نسبتا محدود با سینوزیته کم قلوه سنگی تخته سنگی،مئاندری گراولی نسبتا محدود با سینوزیته کم، قلوه سنگی با کناره تثبیت شده، پلانفرم با سینوزیته کم بستر ماسه ای، پتانسیل بازیابی متوسط و ضعیفی دارند و نیاز به اقدامات توان بخشی هجومی و گران نیاز دارند.
Brierley, G .J ., Fryirs, K .,(2000) . River styles, a geomorphic approach to catchment characterization: implications for river rehabilitation in Bega catchment, New South Wales, Australia . Environmental Management 25, 661–679 .
Brierley, G .J ., Fryirs, K .A .,(2005). Geomorphology and River Management: Applications of the River Styles Framework . Blackwell, Oxford, UK, 298 pp .
Caruso, B .S . 2006, Project River Recovery: restoration of braided gravel-bed river habitat in New Zealand’s high country, Environmental management, Vol .37, No .6, pp .840-861
fryirs A,kirstie and J.briepley Gary(2013)"Geomorphic analysisi of river system and approach to reading the landscape ,wiley-blacwell.
Gregory, K .J .; Benito, G . and Downs, P .W . (2007 ) . Applying fluvial geomorphology to river channel management: Background for progress towards a palaeo-hydrology protocol . ELSEVIER, Journal of Geomorphology .
Hafezi Moghaddas, Naser et al.(2013), " The investigation of the Sistan River morphology using Rosgen classification" Indian Journal of Science and Technology Vol: 6 Issue: 2 February 2013 ISSN:0974-6846
Rinaldi, M., Surian, N., Comiti, F., Bussettini, M., 2012.Guidebook for the Evaluation of Stream Morphological Conditions by the Morphological Quality Index (MQI).Version 1.1. 85 pptitutoSuperiore per la Protezione e la RicercaAmbientale, Roma • Rinaldi, M., Surian, N., Comiti, F. &Bussettini, M., 2013, A method for the assessment and analysis of the hydromorphological condition of Italian streams: The Morphological Quality Index (MQI), Geomorphology 180–181: 96–108
Thomson, J .R ., Taylor, M .P ., Fryirs, K . and Brierley, G .(2001) . A geomorphological framework for river characterization and habitat assessment . Aquatic conserv: mar .fresw .Ecosyst . 11: 373-389 .