Abstract:
برای ورود به مباحث روش باید مفردات و اجزای مفهومی آن را
بشناسیم. از این رو در این نوشتار می کوشیم مفهوم روش و نسبت آن
با مبانی هستیشناسی و معرفت شناختی، همچنین جایگاه روش در علوم
مختلف و سپس گونههای روش را مورد بررسی قرار دهیم. در این میان
دانستن این نکته که پیشینه علمی در حوزه واجد توجه به روش بوده
است میتواند تا حدودی اعتماد به نفس علمی به ما بدهد. در پایان نیز
خواهیم دید که روش امری فرادانشی است و ضمن داشتن اجزای
مختلف، پیشینهای به قدمت علم دارد.
Machine summary:
روش ، راهی است که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم ، باید پیمود؛ از این رو روش سه حوزه را در برمی گیرد: نخست ، راه هایی که انسان را به کشف مجهول ها قادر ساخته و مسأله ها را حل می کند؛ دوم ، مجموعه قواعدی که در بررسی های علمی واقعیت ها به کار می آیند؛ سوم ، مجموعه ابزارها یا فن هایی که انسان را از مجهول تـا معلوم راهنمایی می کنند؛ ٢ ٤.
روش در کنار محتوا و موضوع نقشی تعیین کننده در ماهیـت یـک علـم دارد و مانند موضوع می تواند بستری برای تشابه و تمایز علوم از یکدیگر باشـد؛ چـرا کـه ممکن است چند علم از یک یا چند روش بهره گیرند.
انحاء تعلیمیه (تقسیم ، تحلیل و تحدید)١ این امور به نحوی شامل محتواهای روشی بود و نگاه های درجه دوم بـه دانـش را مورد بررسی قرار می داد؛ ولی پسینیان این راه را ادامه نداده اند و تنها به سه امـر اول (غایت ، تعریف و موضوع ) بسنده کردند.
روش دارای پیش فرض هایی چون هستی شناسـی ، معرفت شناسی ، مکتب علمی ، منابع و علوم مرتبط است .
جمع بندی چنان که دیدیم روش ، تعریف های مختلفی دارد که در مجموع مـی تـوان آن را بـه فرایند به کارگیری محتوای علمی برای حصول نتیجه نامید، روش شناسی نیز فرادانشی است که یک دانش مورد نظر را به لحاظ ماهیت ، محتوا، سرفصل ها، غایت و ...