Abstract:
همواره این پرسش جدی در میان پژوهشگران و سیاستمداران وجود داشته و دارد که پیشرفت چیست و چه شاخصهایی دارد؟ تحقیقات زیادی در پاسخ به این پرسش مهم انجام شده است و هر کدام جامعهی آرمانی و پیشرفت را به شکلی به تصویر کشیدهاند. «حیات طیبه» شاید مهمترین تصویری است که با الهام از قرآن کریم از پیشرفت ارائه میگردد. با این همه این تصویر نیز از چنان کلیتی برخوردار است که عملا افقی را پیش روی محققان و پیشرفتگرایان نمیگشاید. مقالهی حاضر با هدف پاسخ به پرسش چیستی پیشرفت، با بهرهگیری از روش توصیفی و تحلیلی، اندیشههای علامه محمدتقی جعفری را بررسی میکند. حاصل تحقیق آن است که «حیات معقول» علامه در قامت یک نظریه و با ارتباط معنایی و مصداقی که با حیات طیبه و جامعه آرمانی دارد، بهترین پاسخ برای چیستی پیشرفت است. حیات معقول، هم منطق نظم اجتماعی منجر به پیشرفت را در اختیار ما قرار میدهد و هم کنش مناسب برای نیل به آن را. حیات معقول، نظریهای است که در آن دین و فلسفه و تجربهی بشری به هم میرسند و البته جایگاه دین در ترسیم و تحقق آن کاملا برجسته است.
There has always been a serious ques tion among researchers and politicians on whatthe progress is and what its components are. Various research works have been carriedout for finding logical answers to the above ques tions, each picturing an ideal society andprogress in some way. "Clean life" is perhaps the mos t important picture that has beencreated as inspired by the Holy Quran. This picture, too, is so general that practicallyleaves no image before the researchers and proponents of progress. This paper intendsto find a proper answer to the ques tion of progress in view of Allameh MohammadTaqi Ja’fari through a descriptive and analytical method. Results of the s tudy indicatethat Ja’fari’s "rational life" to the s trength of a theory is the bes t answer to the ques tionof progress, thanks to its intentional and extensional relations with clean life and idealsociety. Rational life gives us both logic of social order leading to progress and properinteraction for realizing this goal. Rational life is a theory where religion, philosophy andhuman experience meet, from among them the role of religion in picturing and realizingthe progress is quite outs tanding.
Machine summary:
" (جعفري ، ١٣٨٧، ص ٥٥) به عبارت ديگر، انديشه ي علامه برخلاف آراي جامعه شناسان ، علاوه بر اين که کاملا ارزشي و اصلاحگرانه است ، منطق قابل دفاع تري هم در مورد نظم اجتماعي ارائه مي کند که مهم ترين ويژگي آن انطباق جهان اجتماعي با جهان طبيعي اســت و علامه تلاش مي کند بشر غرق در حيات طبيعي محض را متوجه حيات معقول کند يعني : توجه به آهنگ حرکت هستي .
" (جعفري ، ١٣٨٧،) ٧-٥ جايگاه محوري دين براي نيل به حيات معقول (پيشرفت ) علامه جعفري در مقام مقايســه ي اهداف خلقت در قــرآن و نهج البلاغه ابتدا اهداف خلقت را در قرآن کريم اســتخراج و سپس اهداف بيان شده در نهج البلاغه را ذکر مي کند و به اين نتيجه مي رســد که ميان اين دو انطباق کامل وجود دارد: "ســخنان اميرالمؤمنين در نهج البلاغه و همه ي شــئون زندگي از همان مواد و هدف را توضيح و تطبيق مي نمايد يک تتبع کافي در سرگذشت انسان ها اثبات مي کند که هرگونه رسالت سودمند و سازنده ، جز مصداق و شــاخه هاي همين مواد و هدف ها نبوده اســت " (جعفري ، ١٣٨٨، نســخه الکترونيکي ، ذيل خطبه اول ، ص ٣٣).