Abstract:
فرهنگ، مجموعة پیچیدهای شامل معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، سنن وخلاصه، همة عادات، رفتار و ضوابطی است که فرد به عنوان عضو جامعه، از اجتماع خود فرامیگیرد. در مفهومشناسی جاهلیت در قرآن و نهجالبلاغه، به تقابل جهل با عقل و حلم رهنمون میشویم. عقل مفهوم جامعی است که شامل علم و دانش، فهم و تعقل امور و عمل به اوامر الهی، حسنات و نیکیها میشود. در مقابل، جهل صفت فضیلتسوزی است که علم و دانش، فهم و عمل به دستورهای الهی را یکسره نابود میکند. جاهلیت محدود به برههای از زمان نیست و به همین دلیل، قرآن آن را به «اولی» و «اُخری» تقسیم نمودهاست. امیر مؤمنان(ع) نکات متعددی را دربارة ویژگیهای عصر جاهلی فرمودهاند که میتوان آنها را به دو محور کلی تقسیم نمود: نکاتی دربارة فرهنگ دینیِ آن عصر، و نکاتی دربارة فرهنگ اجتماعی آن. مقالة حاضر با روش تحلیلیـ توصیفی هر یک از دو قِسم فوق را با شش مؤلفه به بحث مینشیند.
Traditions and so all the habits, behavior and rules that a person learns from the community, as a member of the community. By understanding the concept of Jahiliyat (ignorance) in the Quran and Nahjolbalagha, we lead to the contrast of ignorance with wisdom and forbearance. Wisdom Is a comprehensive concept that includes knowledge, understanding, and intellection of affairs and obedience of God's commands and practicing deeds and righteousness. On the contrary, ignorance is a virtue burner attribute that destroys knowledge, understanding, and obedience to God's commands. Jahiliyat (Ignorance) is not limited to a period of time and therefore Quran has divided it into the "first" and "last". Imam Ali (AS) has enumerated several tips about the features of the pre-Islamic era (Jahiliyat). These features can be divided into two main aspects: Tips about the Religious culture of that age, and tips about its social culture. The present article argues each of the two types discussed above with six components, with an Analytic-descriptive method.
Machine summary:
امير مؤمنان (ع ) و مؤلفه هاي فرهنگ «جاهليت »، با تکيه بر ترسيم نهج البلاغه رضا مرادي سحر کارشناسي ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشگاه علامه طباطبائي، تهران ، ايران زهره اخوان مقدم دانشيار علوم قرآن و حديث ، دانشگاه علوم و معارف قرآن کريم ، تهران ، ايران سيد مجيد نبوي دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث ، دانشگاه اراک، اراک، ايران (تاريخ دريافت : ١٣٩٥/٠٦/٠٨؛ تاريخ پذيرش : ١٣٩٨/٠٣/٠٨) چکيده فرهنگ ، مجموعۀ پيچيده اي شامل معارف ، معتقدات ، هنرها، صنايع ، فنون ، اخلاق ، قوانين ، سنن وخلاصه ، همۀ عادات ، رفتار و ضوابطي است که فرد به عنوان عضو جامعه ، از اجتماع خود فرامي گيرد.
امير مؤمنان علي(ع ) در بيانات خود در نهج البلاغه ، سيماي اهل جاهليت را بررسي فرموده است ؛ مثلاً در خطبۀ ٢٦ ميفرمايد: «إنّ الّله بعث محمّداً(ص ) نذيرا لْلعالمين و أميناً علي الّتْنزيل و أْنتمْ معْشر اْلعرب علي شرّ دينٍ و في شرّ دارٍ منيخون بْين حجارةٍ خشْنٍ و حّياتٍ صم تشْربون اْلکدر و تأْکلون اْلجشب و تسْفکون دماءکمْ و تقْطعون أرْحامکمْ اْلأصْنام فيکمْ منْصوبۀٌ و اْلآثام بکمْ معْصوبۀٌ: خداوند محمد(ص ) را هشداردهندة جهانيان مبعوث فرمود تا امين و پاسدار وحي الهي باشد، آنگاه که شما مّلت عرب ، بدترين دين را داشتيد و در بدترين خانه زندگي ميکرديد، ميان غارها، سنگ هاي خشن و مارهاي سمّي خطرناک فاقد شنوايي به سر ميبرديد، آب هاي آلوده مينوشيديد و غذاهاي ناگوار ميخورديد، خون يکديگر را به ناحق ميريختيد و پيوند خويشاوندي را ميبرديد، بت ها ميان شما پرستش ميشد و مفاسد و گناهان ، شما را فراگرفته بود» (نهج البلاغه / خ ٢٦).