Abstract:
مفهوم قربانی از محوریترین مباحث رمان بیوهکشی است که به انسجام و توالی روایت، کمک شایانی میکند. اسطورهشناسان مختلفی به بررسی موضوع قربانی در فرهنگ اقوام مختلف پرداختهاند که از آن جمله میتوان به میرچا الیاده اشاره کرد که قربانیکردن را برابر با فعل آفرینش و لازمة حیات میداند. وی معتقد است هیچ چیز بدون فدا شدن یا قربانی کردن، آفریده نمیشود. داستان بیوهکشی را میتوان نمونهای معاصر از آیین قربانی به شمار آورد. در بیوهکشی، توالی قربانیشدن هفت پسر حضرتقلی و قربانیکردن بره به جای دختر باکره، نمونهای از تفکر اسطورهای آیین قربانی را تداعی میکند. در بررسی حاضر، نگارندگان با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی ابتدا به جمعآوری و تنظیم نظریات عمدة میرچا الیاده دربارة مفاهیمی چون اسطورة آفرینش، قربانی و کمال آغازین پرداختهاند و سپس عناصر آیین قربانی در روایت بیوهکشی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهاند تا ضمن تبیین نظرات الیاده، میزان انطباق آن با روایت بیوهکشی را نیز مورد ارزیابی قرار دهند. نتیجة بدست آمده در این پژوهش به روشنشدن این موضوع انجامید، که روایت بیوهکشی تجّلی جدال میان اسطورههای آفرینش و باروری است.
The concept of sacrifice is one of the major themes in Biveh-koshi (Widow Killing) a novel by Yousef Alikhani. It contributes to the coherence of the narrative and the sequence of events in the story. Various mythologists have studied the subject of sacrifice in the culture of different ethnic groups, including Mircea Eliade, who equates sacrifice with the act of creation and the necessity of life. He believes that nothing can be created without sacrifice. Biveh-koshi is a contemporary example of the rite of sacrifice. In the novel, the successive sacrifices of the seven sons of Hazratgholi and the sacrificing a lamb instead of a virgin girl are reminiscent of mythological idea of the rite of sacrifice. In the present study, the authors, by using an analytical-comparative approach, have first interpreted the main theories of Mircea Eliade about concepts such as the myth of creation, sacrificing and the initial perfection. Then, they have analyzed the elements of the rite of sacrifice in Biveh-koshi in order to explain the views of Eliade and to evaluate their compatibility with the narrative of the story. The results of the study show that the narrative of Biveh-koshi is a manifestation of the conflict between the myths of creation and fertility.
Machine summary:
پيشينۀ پژوهش آثاري که به عنوان پيشينۀ مطالعۀ حاضر مورد بررسي واقع شده است ، را ميتوان به دو دسته تقسيم کرد: يک دسته از اين آثار به بررسي مفهوم قرباني به عنوان اسطوره و آيين پرداخته اند، که ميتوان به مصطفوي (١٣٧٠)، اسطورة قرباني؛ لسان (١٣٥٥)، «قرباني از روزگار کهن تا امروز»؛ آزادي ده عباسياني (١٣٩٤)، «رمزگشايي آيين قرباني در اسطوره ، عرفان و فرهنگ »، اشاره کرد که در آثار مزبور، ضمن اشاره به سابقۀ قرباني در اساطير ملل مختلف ، تلاش براي رمزگشايي از اين آيين نيز صورت گرفته است .
در دستۀ ديگر، ميتوان آثاري را مورد نظر قرار داد که به صورت موردي به موضوعاتي مرتبط با مطالعۀ حاضر پرداخته اند: وهابيدرياکناري و حسيني (١٣٩٦)، «اسطورة قرباني در آثار بهرام بيضايي»؛ قائمي (١٣٩٤)، «تحليل تطبيقي اسطورة ضحاک ماردوش » از اين نوع به شمار ميآيد که در مقالۀ اخير به رابطۀ سنت کهن قرباني براي خدايان ماردوش جهان زيرين پرداخته است .
سؤال پژوهش در اين پژوهش در پي پاسخ به اين پرسش هستيم که : - آيا مفهوم قرباني در انديشۀ انسان امروزي و به موازات آن در آثار ادبي معاصر جايگاهي دارد؟ - مهم ترين عناصر آيين قرباني با توجه به مطالعات ميرچا الياده کدام است ؟ - آيا از قرباني ميتوان به عنوان محوريترين انديشۀ اسطوره اي ناظر بر رمان بيوه کشي ياد کرد؟ - دو اسطورة آفرينش و باروري چگونه در بيوه کشي نمايان ميشوند؟ اسطورة آفرينش و قرباني باور انسان هاي اوليه دربارة منشأ خلقت و کيفيت آن ، رابطۀ تنگاتنگي با مفهوم قرباني دارد.