Abstract:
احساس حرمت، عزت و کرامت برای خود که در متون دینی و اخلاقی مبتنی بر وحی از دیرباز به دو صورت مذموم و ممدوح موردتوجه بوده است در متون روانشناسی جدید تحت عنوان عزتنفس و تنها بهصورت مثبت موردتوجه قرار گرفته و مؤلفهها و علائم و نتایجی برای آن بیان شده است. بررسی دعای مکارم الاخلاق در صحیفه سجادیه بهعنوان یک متن معتبر اخلاق وحیانی، توجه ویژه امام سجاد علیهالسلام بر عواملی مانند بخشش و گذشت، دعا و طلب خیر و شفا برای بهبود بخشی به رذایل اخلاقی دیگر انسانها، تقویت حرمت و تکریم نفس، هدفمندی و اصلاح و تکمیل نیت را نشان میدهد. این مسائل در روانشناسی جدید در مجموعهای به نام عزتنفس که دانش جدید از طریق تجربه حسی به زاویهای از آن الزامات رسیده قابل مشاهده است. در عین حال تفاوت عمدهای بین رهیافت دعای مکارم الاخلاق و روانشناسی در توجه به این عوامل وجود دارد که مایه افتراق دو نوع متن بوده و باعث تفاوت در برخی دستورات شده است. بررسی الزامات اخلاق و روانشناسی مدرن از یکسو نشاندهنده جهانبینی متفاوت متون اخلاقی مبتنی بر وحی با علوم مدرن است و از سوی دیگر دربردارنده این حقیقت است که بایدهای دستیابی به سعادت اخروی نهتنها با سود مادی منافات ندارد بلکه مسیر تحقق سود مادی نیز از آن میگذرد.
The feeling of self-esteem, dignity, and glory that has long been dealt with as both reprehensible and praised in religious and revelation-based ethical texts has been regarded in modern psychology texts as self-esteem and only in a positive sense, for which many components, signs, and outcomes have been mentioned. Study of Makarim al-akhlaq Prayer in Al-Sahifa al-Sajjadiyya, as a valid text of revelation ethics, indicates the special attention by Imam Sajjad (PBUH) to many factors such as forgiveness and remission, praying for the improvement and cure of other people's viciousness, strengthening self-respect and self-esteem, and purposefulness as well as perfection of the intentions. These issues can be seen in modern psychology as a discussion called self-esteem, where modern science has reached an angle of those through requirements through sensory experience. At the same time, there is a major difference between the approach taken by Makarim al-akhlaq Prayer and psychology to the factors, differentiating the two text types and causing differences in some commands. The study of the requirements of modern psychology and ethics, on the one hand, reflects the different worldview of revelation-based texts with modern science, and on the other hand, indicates the fact that the musts of obtaining eternal prosperity are not only compatible with material gains but are also in line with material gains.
Machine summary:
بررسي مقايسه اي عزت نفس در متون اخلاق وحياني و روان شناسي فهيمه شريعتي استاديار معارف اسلامي، دانشگاه فردوسي، مشهد، ايران محبوبه صمصامي دانشجوي کارشناسي علوم تربيتي ، دانشگاه فردوسي ، مشهد، ايران (تاريخ دريافت : ١٣٩٥/٠٤/٠٩؛ تاريخ پذيرش : ١٣٩٧/١٢/٠٥) چکيده احساس حرمت ، عزت و کرامت براي خود که در متون ديني و اخلاقي مبتني بر وحي از ديرـباز ـبه دو صورت مذموم و ممدوح موردتوجه بوده است در متون روان شناسي جديد تحت عـنوان عـزت نفس و تنها به صورت مثبت موردتوجه ـقرار گرفـته و مؤلفـه ها و علا ـئم ونـتايجي ـبراي آن بـيان شـده اسـت .
بررسي دعاي مکارم الاخلاق در صحيفه سجاديه به عنوان يک متن معتبر اخلاق وحـياني ، توجـه وـيژه امام سجاد عليه السلام بر عواملي مانند بخشش و گذشت ، دعا و طلب خير و شفا براي بهـبود بخشـي ـبه رذايل اخلاقي ديگر انسان ها، تقويت حرمت و تکريم نفس ، هدفمندي و اصلاح و تکميل نيت را نشان مي دهد.
به اين منظور روش کتابخانه اي و توصيف و تحليل محتوا در يکي از متون وحياني اخلاقي يعني دعاي بيستم از صحيفه سجاديه (با محوريت کرامت هاي انسان ) و «عزت نفس » در روان شناسي جديد بکار گرفته شده است .
اين مسئله که به نوعي همان حريت در متون اخلاقي است به گونه اي ديگر از مهم ترين مؤلفه هاي عزت نفس در روان شناسي نيز مي باشد.