Abstract:
موضوع نظارت بر فضای مجازی که بارها در فرمایشها و سخنان حکیمانه رهبر معظم انقلاب و نیز متخصصان و دستاندرکاران این حوزه، مورد توجه و تاکید قرار گرفته، از مباحث مهم و کلیدی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است و تمام کشورهایی که وارد این عرصه میشوند، ناچارند که بر فضای مجازی نظارتی حسابشده داشته باشند تا در سایه آن، هم از فواید این حوزه بهرهمند شوند و هم بدنه اجتماعی و فرهنگی خویش را از آسیبهای این فضای مواج حفظ کنند. نظر به اهمیت این مسئله، مناسب دیدیم نگاهی به وضعیت این مقوله در کشورهای مختلف جهان داشته باشیم و آنگاه ضرورت توجه به این موضوع را در کشور خودمان نیز یادآور شویم.
نوشتار حاضر، با استفاده از برخی منابع و مقالات موجود در فضای مجازی که در این باره به نگارش درآمده است، تهیه و تدوین داده شده که امید است مورد استفاده علاقهمندان و خوانندگان عزیز قرار بگیرد.
Machine summary:
تجربه کشورهای توسعهیافته در مواجهه با اینترنت، نشان میدهد که این کشورها نیز مانند ایران مایل بر حکمرانی بر فضای مجازی هستند؛ هدفی که با تحقق شبکه ملی اطلاعات برای کشورمان دستیافتنی است.
با این حال، بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند که عزم کافی برای اعمال پذیرش حاکمیت فضای مجازی در ایران وجود ندارد و مسئولان، یک وحدت رویه را برای اعمال پذیرش حاکمیت فضای مجازی دنبال نمیکنند؛ برای مثال، آمریکا در حالی نسبت به وضع قوانین برای فعالیت شبکههای اجتماعی اقدام میکند که در کشور ما این شبکههای خارجی بدون هیچگونه مجوزی فعالیت میکنند و به دلیل نبود حاکمیت سایبری داخلی در کشور، قوانین و مقرراتی نیز برای آنها متصور نیست.
این کشور با ضریب نفوذ بیش از ۶۰ درصدی اینترنت، حدود ۶۷۴ میلیون نفر کاربر شبکههای اجتماعی دارد که با توجه به اصل حاکمیت سایبری که یکی از رویکردهای اصلی در مدیریت فضای مجازی آن به حساب میآید، پلتفرمهایی مانند: فیسبوک، یوتیوب و توئیتر را مسدود کرده و شبکههای اجتماعی محلی از جمله «ویچت» و «ویبو» کاربران بسیاری را به خود جذب کردهاند.
از سوی دیگر، مدیریت ارتباطات با اتحادیه اروپا و جامعه بینالمللی، توسعه و تقویت میزان تخصص و آگاهی منابع انسانی در زمینه امنیت سایبری و اختصاص بخش بسیاری از منابع به تحقیق و توسعه در فناوریهای راهبردی و بنیادی فضای مجازی و نیز تلاش گسترده و ایجاد زیرساختهای مناسب برای ارائه خدمات از طریق دولت الکترونیک، از دیگر سناریوهای این کشور در حوزه فضای مجازی است.