Abstract:
یکی از موضوعات مهم در عرصه ملی و بینالمللی از چند دهه اخیر و بخصوص در عصر حاضر، موضوع پدیده مواد مخدر و آثار زیانبار آن بر جوامع انسانی است، تمامی جوامع و بیشتر دولتها بر این موضوع اتفاقنظر دارند که مواد مخدر و جرایم ناشی از آن، تهدیدی جدی برای نسل بشریت است. با این حال باید برای این پدیده شوم چارهای اندیشید. راهکارهایی که در سالهای اخیر اجرایی شده، مبتنی بر نوعی سختگیری کیفری در مجازاتها بوده است. بدینسان سیاست اصلی دیدگاه بازدارندگی، تهدید به مجازات کیفری یا اجرای آن برای کاهش انگیزه جرم است؛ یعنی استفاده از مجازات به عنوان بازدارندهای که مانع تکرار جرم از سوی مجرم شده و نیز به شکل کلی انگیزه دیگران را برای ارتکاب همان جرم کاهش دهد. در حقوق کیفری مبارزه با مواد مخدر ایران نیز، همواره رویکردی سختگیرانه در قبال مجرمین مواد مخدر و با وضع مجازاتهای شدید سالب آزادی و سالب حیات اتخاذ شده است. با این حال طی سالهای اخیر پرسشی اساسی در این خصوص مطرح است که آیا اعمال مجازاتهای شدید نظیر اعدام و حبس ابد و... بر بازدارندگی ارتکاب جرایم مرتبط با مواد مخدر تأثیر داشته است؟ در مقاله حاضر که به روش توصیفی تحلیلی و با بهرهگیری از منابع و متون کتابخانهای و با هدف تبیین و تشریح بازدارندگی مجازاتهای شدید در ارتباط با جرایم مواد مخدر به انجام رسیده و در این راستا ابعاد مختلف موضوع از جهت میدانی، آماری، سیاست جنایی و جامعهشناسی مورد مطالعه قرار گرفته است این نتیجه حاصل گردید که تشدید مجازات، نقش فوقالعادهای در پیشگیری از جرایم نداشته و شناخت علل ارتکاب جرایم و اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه و اصلاحی، ضروریتر و مؤثرتر از واکنشهای کیفری محض است. در این مقاله، ضمن اشارههایی گذرا در باب اهداف مجازات، بازدارندگی به عنوان یکی از مشهورترین و قدیمیترین نظریههای توجیهی مجازات و اقسام آن، موضوع بازدارندگی مجازاتهای شدید از ابعاد مختلف مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت این نتیجه به دست آمد که اعمال این نوع مجازاتها اصولاً تأثیری در بازدارندگی ارتکاب جرایم مرتبط با مواد مخدر نداشته و بهتر است مقنن برای پیشگیری به روشهای غیرکیفری توجه بیشتری داشته باشد.
One of the most important issues in the national and international arena in recent decades, especially in the present era, is the issue of the drug phenomenon and its harmful effects on human societies. All societies and most governments agree that drugs and crime As a result, it poses a serious threat to the human race. However, you have to think of a solution to this sinister phenomenon. The solutions that have been implemented in recent years have been based on a kind of criminal strictness in punishments. Thus, the main policy of the deterrence view is to threaten or enforce criminal penalties to reduce the motive for the crime; That is, the use of punishment as a deterrent that prevents the offender from repeating the crime and also reduces the motivation of others to commit the same crime in general. In Iran's anti-narcotics criminal law, too, a strict approach has always been taken towards drug offenders and with severe punishments of deprivation of liberty and deprivation of life. However, in recent years, a fundamental question has been raised in this regard, whether the imposition of severe punishments such as execution and life imprisonment, etc., has had the effect of deterring the commission of drug-related crimes? In the present article, which has been done in a descriptive-analytical method, using library resources and texts, with the aim of explaining and explaining the deterrence of severe punishments related to drug crimes, and in this regard, different dimensions of the issue in terms of field, statistics, policy The criminological and sociological studies have concluded that the intensification of punishment does not play a significant role in crime prevention and that recognizing the causes of crime and adopting preventive and corrective approaches is more necessary and effective than necessary. In this article, in addition to brief references to the purposes of punishment, deterrence as one of the most famous and oldest theories of justification of punishment and its types, the subject of this type of application is severely restrained. Punishments do not in principle have the effect of deterring drug-related crimes, and it is better for the legislature to pay more attention to non-criminal methods of prevention.
Machine summary:
بر بازدارندگي ارتکاب جرايم مرتبط با مواد مخدر تأثير داشته است ؟ در مقاله حاضر که به روش توصيفي تحليلي و با بهرهگيري از منابع و متون کتابخانه اي و با هدف تبيين و تشريح بازدارندگي مجازاتهاي شديد در ارتباط با جرايم مواد مخدر به انجام رسيده و در اين راستا ابعاد مختلف موضوع از جهت ميداني، آماري، سياست جنايي و جامعه شناسي مورد مطالعه قرار گرفته است اين نتيجه حاصل گرديد که تشديد مجازات، نقش فوقالعادهاي در پيشگيري از جرايم نداشته و شناخت علل ارتکاب جرايم و اتخاذ رويکردهاي پيشگيرانه و اصلاحي، ضروريتر و مؤثرتر از واکنش هاي کيفري محض است .
در اين مقاله ، ضمن اشارههايي گذرا در باب اهداف مجازات، بازدارندگي به عنوان يکي از مشهورترين و قديميترين نظريه هاي توجيهي مجازات و اقسام آن، موضوع بازدارندگي مجازاتهاي شديد از ابعاد مختلف مورد تحليل قرار گرفته و در نهايت اين نتيجه به دست آمد که اعمال اين نوع مجازات ها اصولا تأثيري در بازدارندگي ارتکاب جرايم مرتبط با مواد مخدر نداشته و بهتر است مقنن براي پيشگيري به روشهاي غيرکيفري توجه بيشتري داشته باشد.
با اين وجود در ايران در قبال جرايم مواد مخدر، سياست جنايي مبتني بر ديدگاه بازدارندگي است و سياست اصلي ديدگاه بازدارندگي، تهديد به مجازات کيفري يا اجراي آن براي کاهش انگيزه جرم است ؛ يعني استفاده از مجازات به عنوان بازدارندهاي که مانع تکرار جرم از سوي مجرم شده و نيز به شکل کلي انگيزه ديگران را براي ارتکاب همان جرم کاهش دهد (دادبان و آقايي، ١٣٨٨، ص.