Abstract:
آیین پیادهروی اربعین پدیدۀ مذهبی مهمی در جامعۀ شیعی است که در سالهای اخیر با افزایش خیرهکنندۀ زائران نگاه جهانیان را به خود معطوف ساخته است. حضور میلیونی زائران ایرانی در این آیین از رویدادهایی کمسابقهای است که بزرگترین مسافرت جمعی ایرانیان به خارج از کشور را رقمزده است. زائران ایرانی شرکتکننده در این آیین با دلایل و انگیزههایی مختلف قدم در سفری مشقتبار میگذارند و بیش از 80 کیلومتر را با پای پیاده طی میکنند. این مقاله با روشی کیفی و از سنخ مردمنگاری به مطالعۀ انگیزههای زائران ایرانی شرکتکننده در آیین پیادهروی زیارت اربعین میپردازد. در این زمینه با انجام مصاحبههای نیمهساختاریافته با زائران شرکتکننده و همچنین مشاهده مشارکتی در این آیین به سراغ جهانهای ذهنی و حالات روحی آنان میرود. یافتههای حاصل از این تحقیق نشان میدهد که زائران ایرانی با سه احساس «نیاز»، «تکلیف» و «شور» در دو نوع انگیزه در سطح فردی و اجتماعی به این آیین روی میآورند. انگیزههای فردی عموماً انگیزههایی از سر نیازند و انگیزههای اجتماعی، غالباً انگیزههایی تکلیفیاند. احساس شور فصل مشترک همه زائران است. این انگیزهها و احساسات در سه سطح جماعتواره خودانگیخته، هنجاری و ایدئولوژیک آیین شکل میگیرند و زمینۀ ترغیب زائران برای حضور در پیادهروی اربعین را فراهم می کنند.
The Arbaeen ritual is an important religious phenomenon in Shiite society that has attracted the attention of the world in recent years with the remarkable rise of pilgrims’ number. The presence of millions of Iranian pilgrims in the ritual is one of the unprecedented events that has marked the largest Iranian mass travel abroad. Iranian pilgrims who take part in this ritual embark on a journey of varying reasons and motives, traveling more than 80 kilometers on foot. This article studies the Iranian pilgrims' motives for participating in the Arbaeen march through qualitative ethnography. In this regard, we conducted semi-structured interviews with the pilgrims and closely observed their mental worlds and moods. The findings show that Iranian pilgrims turn to this ritual with three types of motives at both individual and social levels and show three senses of "need", "obligation" and "enthusiasm". Individual motives are generally derived from one's need, and social motives are often out of a sense of obligation. Enthusiasm is also a common feeling among pilgrims. These motives and emotions are shaped at three levels of spontaneous, normative, and ideological communalism and provide the ground for persuading pilgrims to attend the ritual.
Machine summary:
اين مقاله با روشي کيفي و از سنخ مردم نگاري به مطالعۀ انگيزه هاي زائران ايراني شرکت کننده در آيين پياده روي زيارت اربعين ميپردازد.
اين انگيزه ها و احساسات در سه سطح جماعت - واره خودانگيخته ، هنجاري و ايدئولوژيک آيين شکل ميگيرند و زمينۀ ترغيب زائران براي حضور در پياده روي اربعين را فراهم ميکنند.
همچنين «زيارت اربعين » به عنوان يکي از نشانه هاي مؤمن بر اساس حديث امام حسن عسکري (ع ) دليل ديگري است که موجب ميشود زائر براي بهره مندي از ثواب زيارت اربعين مسير کربلا را با پاي پياده طي کند.
احساس لذت به عنوان يک احساس فرعي کم و بيش در همه زائران در آيين پياده روي اربعين وجود دارد اما به خوي خود نيز ميتواند يکي از انگيزه هاي اصلي و اوليه برخي از زائران باشد.
آمادگي و زمينه سازي براي ظهور: يکي از انگيزه هاي مهم زائران در پياده روي اربعين ، انگيزة آمادگي و زمينه سازي ظهور است .
٣-شور: سومين مؤلفه اي که موجب حضور زائران ايراني در پياده روي اربعين ميشود، شوري است که در نهاد اين آيين وجود دارد.
اما قدرت تأثيرگذاري آيين پياده روي اربعين در بعد اجتماعي عرصه اي براي خدمت به ديگر زائران ، تبليغ ، نمايش اقتدار ديني و سياسي و تمناي جامعه اي آرماني است .
Digance J (2003) pilgrimage at contested sites: Annals of Tourism Research, 30(1): 143-159.