Abstract:
لامیات اصطلاحا به تعدادی قصیده عربی گفته میشود که با حرف رویّ لام، قافیة آنها به پایان میرسد. شعرای مشهور شیعی، لامیات فراوانی را خصوصا در مدح امیرالمومنین علیه السّلام، به سه زبان عربی و فارسی و ترکی به جای نهادهاند. یکی از آنها قصیدهای است معروف به لامیة الترک یا لامیة السّفر سرودة فقیهی عالی مقام ملقب به ملاباشی. مقاله حاضر ضمن ارائه ابیات این قصیدۀ 42 بیتی به صورت اعرابگذاری شده، اولا به ارائه ترجمهای رسا که تا پیش از این، صورت صواب نیافته بود پرداخته و ثانیا با نگاه اعتقادی به فرازهای قصیده به تحقیق این باورها در میان مستندات روایی امامیه پرداخته تا نشان دهد شعرای شیعی در عرصه مدحگویی امامان، خصوصا امیرالمومنین علیه السّلام - بطورغالب- وامدارآموزههای وحیانی بودهاند و ره به عقاید ناصواب نپیمودهاند.
Machine summary:
در بیت سیزدهم اشاره به واژهای دارد که برای سرزمین نجف به کار برده است: «غَریّ»؛ در روایات شیعی از این نام به عنوان منطقهای یادشده است که شامل محل دفن امیرالمؤمنین میباشد: «عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ قَالَ: سَأَلْتُ الرِّضَا علیه السلام فَقُلْتُ: أَيْنَ مَوْضِعُ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام؟ فَقَالَ: الْغَرِیّ».
(الکافی، ج 1، ص 200) بیت پانزدهم تأکید دارد بر علم و احاطه امیرالمؤمنین نسبت به تفسیر و تأویل آیات کتاب و ریشهدار بودن همه آنها در نزد ایشان؛ چنانکه در حدیث نبوی خطاب به حضرت امیر این گونه آمده است: «يَا عَلِیُّ!
«إِنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله نُودِيَ فِی هَذَا الْيَوْمِ {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (بحار الأنوار ، ج20، ص 73) این حقیقت در مورد هر امام هم بصورت کلی بیان شده است که موجبات رفع هرگونه همّ و غمّ از بندگان خداست.
درباره یاری پیامبر خاتم به صورت آشکارا نیز ذیل آیه «سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخيك» (قصص، 35) در تفاسیر، روایات زیادی آمده است؛ از جمله این حدیث: «قال رسول الله صلی الله علیه و آله: اللَّهُمَّ إِنَّ أَخِی مُوسَى سَأَلَكَ؛ فَقَالَ: "رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ يَسِّرْ لِی أَمْرِی وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِی يَفْقَهُوا قَوْلِی وَ اجْعَلْ لِی وَزِيراً مِنْ أَهْلِی هارُونَ أَخِی اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی وَ أَشْرِكْهُ فِی أَمْرِی" [طه، 25–36]؛ فَأَنْزَلْتَ عَلَيْهِ قُرْآناً نَاطِقاً: "سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ" [قصص، 35].