Abstract:
تشکیل حکومت آرمانی یکی از مهمترین مباحث در آموزههای تعالیبخش قرآن است.
قرآن به تبیین ابعاد و مبانی حکومت آرمانی در آیات پرداختهاست. این پژوهش کوشیده
است به مبانی قرآنی حکومت آرمانی از دیدگاه مفسران معاصر شیعه و اهل سنتء علامه
طباطبایی» رشید رضاء سید قطبء به روش تحلیلی توصیفی» با تکیه بر اسناد و مدارک
کتابخانهای بپردازد. مهمترین مبانی حکومت آرمانی شامل ولایت و حکومت صالحان؛
اجرای قسط و عدل» اطاعت در اولی الامر» مردم سالاری و... است. علامه طباطبایی تبیین
آرمانگرایی در جامعه و حکومت راء با تکیه بر ارتباط معنایی آیات مورد بررسی قرار داده»
و حکومت آرمانی را حکومتی بر پایه اسلام و اعتقاد به معصومین و مردم سالاری دینی
میداند. اما رشیدرضا بهترین حکومت برای مسلمانان راء نظام منتخب مردم و ملتزم به
شریعت اسلامی میدانند که در صورت عدم امکان برقراری آن» میتوان از حکومت غیر
اسلامی» مشروط به اینکه شریعت الهی را به رسمیت بشناسد برخوردار بود.
Machine summary:
حکومت آرمانی حکومت در لغت به فرمان دادن، امرکردن، سلطنت، داوری و قضاوت اطلاق میشود (افرام البستانی، 1377 ،107؛ طریحی، 1375ق، 6 ،46؛ مصطفوی، 1430ق، 2 ،264؛ فراهیدی، 1410ق، 3 ،67) و در اصطلاح، حکومت مجموعهای از سازمانهای اجتماعی است که برای تأمین روابط طبقات اجتماعی وحفظ انتظام جامعه به وجود میآید (علی بابایی، 1382 ،267)، یا حکومت را میتوان ارگانی رسمی که بر رفتارهای اجتماعی افراد جامعه نظارت داشته و سعی بر جهت دادن به این رفتارها دارد (عیوضی، 1390 ،22) حکومت آرمانی، در واقع چشم انداز و از اهداف تشکیل و عملیاتی سازی حکومت اسلامی است که تحت ولایت الهی که هدف آن رشد معنوی و مادّی بشر است و دائماً در حال رشد و شکوفایی است و کرامت انسانها در آن رعایت میشود، مردم به ولایت الهی و اطاعت از فرامین او تن میدهند و عدالت و تقوای الهی را در تمام شؤون آن به پا میدارند و آرمانشهر امری دستنیافتنی و در زمره آرزوها تلقّی نمیشود، بلکه جامعهای است که تعالیم قرآن و عترت و سیره عملی اهل بیت(ع) که متّصل به سرچشمه آفرینش انسان و جهان است، خصوصیات آن حکومت آرمانی را برای بشر تبیین کردهاند و هرگاه بشر پایبند به اصول و ارزشهای آن بوده، طعم شیرین آنرا درک کرده است و درحکومت آرمانی از همه مواهب و نعمتهای الهی به درستی و برای رشد فضائل و کمال نهایی بشر استفاده میشود (معرفت، 1387، 40).