Abstract:
خشکسالی یکی از بلایای طبیعی می باشد که خسارات زیادی به زندگی انسان و اکوسیستم های طبیعی وارد می آورد و با دیگر حوادث طبیعی از قبیل سیل, طوفان و زلزله تفاوتهایی دارد. عمده این تفاوتها در تاثیر تدریجی خشکسالی طی یک دوره
نسبتا طولانیء عمدتا مکان تعیین دقیق زمان شروع و خاتمه و وسعت جغرافیایی تاثیر آن میباشد. از طرف دیگر نبود تعریف
دقیق و قابلقبول جهانی از خشکسالی به پیچیدگی و سردرگمی این پدیده افزوده است. خشکسالیها در حالت کلی سه نوع
هستند: خشکسالی هواشناسیء خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی کشاورزی. خشکسالی هواشناسی یا آب و هوایی
اساسا خشکی ناشی از کمبود بارندگی میباشد که در صورت تداوم منجر به خشکسالی هیدرولوژی و کشاورزی میگردد.
بارش عمدهترین پارامتری است که در تعریف خشکسالی به کار میرود و کمبود یا فقدان آن آستانه رخداهد خشکسالی است.
در این تحقیق سعی گردید با استفاده از آمار بارندگی ۳۰ ساله با استفاده از شاخص خشکسالی SPI خشکسالیهای رخ داده
در شهرستان چابهار در دو مقیاس زمانی ۳ و ۱۲ ماهه بررسی گردد. نتایج پژوهش نشاندهنده این است که شدیدترین
خشکسالیها در سالهای ۱۳۷۸ و ۱۳۸۰و ۱۳۸۲ رخ داده است.
Machine summary:
واژههاي كليدي: خشکسالی، کشاورزی، منطقه چابهار مقدمه در دهههای اخیر در بین حوادث طبیعی که جمعیت انسانی را تحت تأثیر قرار دادهاند تعداد فراوانی پدیده خشکسالی از نظر درجه شدت، طول مدت، مجموع فضای تحت پوشش، تلفات جانی، خسارات اقتصادی و اثرات اجتماعی دراز مدت در جامعه، بیشتر از سایر بلایای طبیعی بوده است.
جدول (13) همبستگی بین سطح زیر کشت محصولات کشاورزی و شاخص SPI {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همانطور که جدول (13) نشان می دهد از بین محصولات منتخب گندم، جو و یونجه با توجه به همبستگی محاسبه شده بین سطح زیر کشت آنها و شاخص SPI در برابر خشکسالی واکنش چندانی از خود نشان نمی دهند و خشکسالیهای رخ داده در طول دوره آماری تأثیر چندانی بر روی این محصولات نداشته است.
در ادامه جا دارد به راهکارهایی نیز در زمینه پیش بینی و مقابله با خشکسالی اشاره کرد که به شرح زیر می باشند: 1- راهکارهای مدیریت پیش از وقوع بحران خشکسالی از جمله راهکارهای مدیریت بحران خشکسالی پیش از وقوع آن که توسط معاونت دفتر ترویج و مشارکت مردمی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گزارش شده است، می توان به موارد ذیل اشاره نمود؛ سیاستگذاری استراتژیک در پیش بینی خشکسالی، ایجاد سیستمهای هشدار دهنده، افزایش انعطاف پذیری ترکیب چرا، ایجاد بانک علوفه، کشت گیاهان مقاوم به خشکی، برنامه تأمین آب در مناطق مبتلا به احیاء روشهای سنتی استحصال آب، استفاده ازفاضلابهای شهری، شناسایی مکانهای احداث سدهای زیر زمینی، استفاده از منابع آب غیر متعارف و باروری ابرها، شیرین کردن آب شور، استفاده از روش های آبیاری قطره ای و تحت فشار، و بالاخره توسعه بیمه محصولات کشاورزی (یزدانی، 1387: 13).