Abstract:
افزایش قابلملاحظه زنان معمار واقعیت انکارناپذیر جامعه امروز ایران است حضور رسمی زنان در عرصه معماری به سال ۱۳۱۸ همزمان با ساخت دانشکده هنرهای زیبا برمیگردد. از آن زمان تاکنون تعداد معماران زن و فعالیتهای آنان رو به افزایش است، اما متاسفانه باوجوداینکه زنان معمار بخش کثیری از جامعه معماری ایران را تشکیل میدهند آنگونه که شایسته است جایگاه خود را در این عرصه نیافتهاند. تعداد انگشتشماری هم که به کار حرفهای مشغول هستند کمتر شناخته شدهاند و فعالیتهای آنان و تاثیراتی که بر معماری معاصر ایران گذاشتهاند کمتر به بحث و بررسی رسیده است. این پژوهش با محور قرار دادن دوره معاصر (پهلوی تاکنون) به بحث درباره جایگاه ویژه زنان معمار در معماری این دوره پرداخته میشود، بر این اساس پژوهنده ضمن معرفی چند تن از زنان معمار به گردآوری و طرح دیدگاههای نظری. دستاوردهای علمی و عملی زنان معمار ایرانی، بیان چالشهای حرفه و جامعه معماری زنان و بررسی نقشهای متنوع و متفاوت آنها در حوزه معماری خواهد پرداخت. به دنبال این هدف زندگینامه و فعالیتهای حرفهای بیش از ۱۰۰ زن معمار ایرانی مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد منتخبی از آنها در این پژوهش آورده شد تا به بیان دیدگاهها، فعالیتها. تجربیات و چالشهای مواجه با آن پرداخته شود. در کنار جمعی از اهالی پیشکسوت و شناخته شده گروهی از معماران نسل جوانتر نیز موردبررسی قرارگرفتهاند تا مقایسه چالشهای حرفهای این دو نسل نیز انجام شود. چرا که نسل جدید معماران زن مسیر راحتتری را در این حرفه میپیمایند. در انتهای پژوهش شاهد آن هستیم که علیرغم کمتر دیده شدن زنان معمار و محدود بودن منابع راجع به آنها، سهم بزرگی در معماری معاصر در زمینههای مختلف (معماری منظر، معماری داخلی و شهرسازی و...) دارند که امید میرود با افزایش روزافزون فعالیت آنها در جامعه، نامشان بیشتر شنیده شود و فعالیتهایشان بیش از پیش موردبررسی در مجلات و برنامههای مربوطه قرار گیرد و تنها به خاطر جنسیت گمنام و ناشناخته باقی نمانند
Machine summary:
مقایسه نسبت دانشجویان و فارغ التحصیلان ژن معمار نسبت به مردان که امروزه در برخی کشورها از مرز ۵۰ - ۵۰ نیز گذشته است با نسبت حضور معماران زن در لایه های مدیریتی و اجرایی در قیاس با مردان در حدود ۱۵ به ۸۵ است، این سوال را مطرح می سازد که چه عواملی باعث کاهش حضور زنان معمار میگردد ؟ زاها حدید به عنوان یکی از مطرح ترین معماران زن جهان در نقد شرایط موجود به صراحت اعلام می کند که در طی سی سال گذشته شاهد تغییرات مثبت چندانی برای تسهیل و افزایش حضور زنان در حرفه معماری نبوده است و ضمن مقایسه دفتر کار خود با کلاس هایش در دانشگاه می گوید: "در دفتر من زنان بسیار کمی توانسته اند در لایه های بالای معماری حضور داشته باشند.
متأسفانه با نگاهی به تاریخ شاهد آن هستیم که هنرمندان خلاق و موسساتی که مشغول فعالیت در زمینه هنرهای زیبا بوده اند هیچ گاه مسیرهای چندان روشنفکرانه ای را در جهت تحقق حقوق زنان و اصل برابری طی نکرده اند نوع نگرش جامعه به زنان به عنوان موجودی محدود که توانایی مشارکت در عرصه های مختلف زندگی با مردان را ندارد باعث شد تا فعالیتهای زنان معمار در جهان و هنر آنها به عنوان هنری ظریف و دارای خلاقیت، کمرنگ باقی بماند این در حالی است که زنان می توانند پا به پای مردان به ویژه در طراحی های مربوط به این رشته مثمر ثمر واقع شوند.