Abstract:
آشناسازی (پاگشایی، تشرّف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیینها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحوّل در زندگی فرد انجام میگیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولّد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر میشود. با توجّه به اعتقاد برخی از محقّقان از جمله «میرچاالیاده» که اسطورهها و قصّههای پریان را سرچشمه گرفته از آیینهای آشناسازی و دیگر آیینهای گذار یا بیان نمادین آن آیینها میدانند. در این مقاله داستان بانوگشسپ نامه به عنوان یک اثر حماسی و اساطیری از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. فرض نگارندگان بر این بوده است که این داستان، آیینها و مراسم آشناسازی (پاگشایی) را در خود نمودار میسازد. مبتنی بر ایده مذکور و با تحلیل محتوایی داستان، قابل تطبیق بودن این داستان با مراسم آشناسازی اثبات شده است؛ همة اجزا و مراحل مراسم آشناسازی از قبیل انزوا، جداسازی، بردن نوآموز به بیشه (بیابان)، آزمون سخت و... را میتوان در داستان مذکور مشاهده کرد. افزون بر این عناصر نمادین و کهن الگوهای دیگری نیز در متن وجود دارد که در ارتباط با مضمون اصلی (آشناسازی) هستند و بر این اساس تحلیل شدهاند.
Machine summary:
بررسی نمادها و آیینهای آشناسازی در منظومة بانو گشسبنامه نسیم پریزاده 1 ، حمیدرضا فرضی* 2 و رستم امانی آستمال 3 چکیده آشناسازی (پاگشایی، تشرّف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیینها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحوّل در زندگی فرد انجام میگیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولّد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر میشود.
ك. کمپبل،1392: 7-196) قهرمان در طی مراحل مختلف زندگی خود به کارهای خاصّی برای رسیدن به هدف خاصّی دست میزند و معمولاً در ادبیّات و اسطورهها، به سه صورت زیر ظاهر میشود: الف- جست و جو: قهرمان به عنوان منجی و رهایی بخش، سفری طولانی را آغاز میکند و در این سفر کارهایی غیرممکن را انجام میدهد؛ جنگ با هیولاها، پاسخ به معمّاهای دشوار و گاه غلبه بر موانعی که بر سر راه او قرار میگیرند تا مملکت را نجات دهد و احتمالاً با شاهزاده ازدواج میکند.
در این داستان، بانوگشسب پس از رسیدن به سنّ بلوغ، مسئول تربیت و پرورش برادرش فرامرز میشود و تا قبل از آن به علّت کم سن و سال بودن در بی عملی و انزوای آیینی قرار میگیرد که خود مقدّمهای برای رسیدن به رشد فردی و اجتماعی و جذب ناخودآگاه است.