Abstract:
یکی از دانشهای مهمّ و جدید در حوزة ادبیّات سبک شناسی است. در این دانش تناسب میان لفظ و معنی، انسجام متنی و هماهنگی منظور کلام با ساختار عبارتها مشخّص میشود. در این دانش علم معانی و بیان مورد مطالعه قرار میگیرد. بررسی سبک شناختی آیات مرتبط با ترور و قتل نشان میدهد در این آیات، خداوند سبکی به کار رفته است که انسانها را از ترور و قتل پرهیز داده و به زندگی توام با کرامت انسانی و صلح و آرامش تشویق مینماید. پرداخت به این موضوع بسیار مهمّ، میتواند تا حدودی نگرش قرآن را نسبت به این بعد از زندگی جمعی آشکار ساخته و انسانها را نسبت به زندگی بدون خشونت و ترور دعوت کند. از این رو نوشتار حاضر با کاربست دانش سبک شناسی و نیز با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی در صدد است تا سبک آیاتی از قرآن که در آنها به مقولة ترور و قتل پرداخته شده، را بررسی نماید. بررسی سبک شناسانه این نوع آیات نشان میدهد که سبک کلامی آن دسته از آیات الهی که به ترور مربوط میشوند، به لحاظ ساختار لفظی، معنایی و نیز ساختار نحوی کلمات، رویکردی پرهیزی میباشند و این آیات در قالب استفاده از تشبیه و کنایه ذکر شده و اغلب جملات به صورت امر مخاطب آمده است تا حالت خشونت و جدیت در مقابله با تروریسم را به خواننده منتقل کند. به طور کلّی سبک کلام و جهتگیری کلّی واژگان در کلّ آیات مرتبط با قتل و ترور به گونهای است که نشان میدهد قتل و ترور امری مذمومی است و نباید صورت پذیرد.
Machine summary:
بررسی سبک شناسانه این نوع آیات نشان میدهد که سبک کلامی آن دسته از آیات الهی که به ترور مربوط میشوند، به لحاظ ساختار لفظی، معنایی و نیز ساختار نحوی کلمات، رویکردی پرهیزی میباشند و این آیات در قالب استفاده از تشبیه و کنایه ذکر شده و اغلب جملات به صورت امر مخاطب آمده است تا حالت خشونت و جدیت در مقابله با تروریسم را به خواننده منتقل کند.
توجّه به آیات مرتبط با قتل و ترور نشان میدهد که در این آیات نیز به نوعی از تشبیه بهره گرفته شده است؛ به عنوان نمونه در آیة «وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِناً إِلاَّ خَطَأً وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ دِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلى أَهْلِهِ إِلاَّ أَنْ يَصَّدَّقُوا فَإِنْ كانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَكُمْ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ إِنْ كانَ مِنْ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ مِيثاقٌ فَدِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلى أَهْلِهِ وَ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ شَهْرَيْنِ مُتَتابِعَيْنِ تَوْبَةً مِنَ اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيما» (و براى هيچ مؤمنى هرگز (شايسته) نبوده است كه مؤمنى را- جز به اشتباه (مطلق ناخودآگاه)- بكشد، و هر كس مؤمنى را به اشتباه كشت، بايد مؤمن (گرفتار و) دربندى را آزاد كرده، و به خانوادهاش (: مقتول) خون بهايى را (هم) پرداخت كند، مگر اينكه آنان (خونبهايش را به وى) صدقه دهند [: ببخشند.
» (تفتازانی، 1711هـ ق: 142) گاه به آیات قرآن کریم نشان میدهد که درآیات مرتبط با قتل و ترور از ایجاز حذف و قصر استفاده شده است که در این قسمت مورد بررسی قرار میگیرد.