Abstract:
در سال های اخیرحوضه جنوبی دریای خزردرگیر برخی مخاطرات اقلیمی مانند خشکسالی، سیل و بارش برف سنگین بوده است. شبیه سازی رفتار اقلیم آینده این حوضه نقش مهمی در شناخت وضعیت اقلیم و میزان آسیب پذیری احتمالی این مناطق از تغییر اقلیم دارد. در این مطالعه چشم انداز اقلیم آینده برخی ایستگاه های واقع در این حوضه شامل گرگان، بابلسر، رامسر، رشت، بندرانزلی تحت دو سناریوی انتشار A2 و B2 حاصل از برونداد ریزمقیاس شده مدل گردش کلی HadCM3 با روش آماری SDSMدر دوره 2099-2011 شبیه سازی گردید. علاوه بر آن برونداد بارش مدل گردش کلی یاد شده به روش دینامیکی توسط مدل PRECIS برای دوره 2099-2070 ریزمقیاس گردید. در هر دو روش ریزمقیاس نمایی، مدل گردش کلی و سناریوهای انتشار یکسان در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج هر دو روش مذکور، میانگین بارش سالانه ایستگاه های منتخب در دهه های آینده کاهش نسبتا چشمگیری خواهند داشت. نتایج ریزمقیاس شده توسط مدل SDSM نشان می دهد که کمترین و بیشترین کاهش بارش سالانه به ترتیب در ایستگاههای گرگان و بابلسر رخ خواهد داد. کاهش یادشده بین 25 درصد در دوره 2039-2011 تحت سناریوی A2 تا 60 درصد در دوره 2099-2070 تحت سناریوی B2 خواهد بود. تعداد رخداد بارش های روزانه با شدت های 10، 20 و 30 میلیمتر در روز،بارش های با آستانه های صدک 95 و 99 در سه دهه 39-2010، 69-2040 و 99-2070 و همچنین تعداد روزهای داغ دوره های آتی در فصول پاییز، زمستان و بهار در تمامی ایستگاه ها (به استثنای فصل بهار گرگان) و تحت هر دو سناریوی A2 و B2نسبت به دوره مشاهداتی 90-1961 افزایش خواهند یافت. نتایج نشان می دهد که دامنه تغییرات افزایش میانگین دمای حداکثر حوضه در سه دهه 2039-2010 ، 2069-2040 و 2099-2070 به ترتیب 8/1-1، 3/3-9/1 و 1/5-4/2 درجه سلسیوس خواهد بود.
In the recent years, the southern basin of Caspian Sea has been faced with several extreme climatic events including droughts, heavy rain falls, snowfalls and floods and heat waves. The study area covers all stations with at least 30 years’ observation data which are located in the southern basin of Caspian Sea. The Downscaling on to precipitation and temperature parameters has been performed for the period of 2010-2099 by using both of statistical and dynamical methods under SRES A2 and B2. SDSM as a statistical tool has been used for the whole period (1961-2099). The results have been evaluated in monthly and yearly time-scales. In yearly time-scale, we found that mean of precipitation will decrease significantly, especially over central and western parts of the study area. Also, minimum and maximum of decreasing in annual precipitation belong to the Gorgan and Babolsar stations between 24.7 – 59.6 percent, respectively. The total number of daily maximum precipitation with 10, 20 and 30 mm/day and with 95 and 99 percentiles will be increased over all stations and under A2 and B2 scenarios during the next decades of 2011-2039, 2040-69 and 2070-2099. Mean increasing in annual temperature of the study area is projected to be 1-1.8, 1.9-3.3 as well as 2.4-5.1 C0in the period of 2011-2039, 2040-69 and 2070-2099, respectively. The total number of frost days has been decreased significantly as well. The final results of SDSM as statistical method and PRECIS as a dynamical method are matched to each other.
Machine summary:
در این مطالعه چشم انداز اقلیم آینده برخی ایستگاه های واقع در این حوضه شامل گرگان ، بابلسر، رامسر، رشت ، بندرانزلی تحت دو سناریوی انتشار A٢ و B٢ حاصل از برونداد ریزمقیاس شده مدل گردش کلی HadCM٣ با روش آماری SDSMدر دوره ٢٠٩٩-٢٠١١ شبیه سازی گردید.
تغییرات اقلیمی ٤٣ ایستگاه سینوپتیک کشور با استفاده از روش ریزمقیاس نمایی آماری و مدل تولید داده یLARS–WG در دوره ی زمانی ٢٠٣٩-٢٠١٠ انجام شد (گل محمدی و همکاران ،١٣٩٠)، به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر حوضه قره سو در دوره های آتی با استفاده از شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده SPI پرداختند.
)به تصویرصفحه رجوع شود) شکل ١: درصد تغییرات بارش در حوضه جنوبی دریای خزر در سه دوره ٢٠٣٩-٢٠١١، ٢٠٦٩-٢٠٤٠ و ٢٠٩٩-٢٠٧٠ تحت دو سناریوی انتشار A٢(چپ )و B٢ (راست ) با استفاده از روش ریزمقیاس نمایی آماری SDSM تغییرات در میانگین بارش سالانه در دوره ٢٠٩٩-٢٠٧٠ به روش ریزمقیاس نمایی دینامیکی (مدل PRECIS) نیز انجام شد که نتایج در شکل ٢ آورده شده است .
)به تصویرصفحه رجوع شود)شکل ٤: تغییرات در آستانه بارش های سنگین (صدک ٩٥) و خیلی سنگین (صدک ٩٩) در دوره ی دیدبانی(قرمز) و سه دهه آینده میانگین دما: در جدول ٤ میزان افزایش دمای دهه های آتی نسبت به دوره دیدبانی تحت دو سناریوی A٢ و B٢ برای پنج ایستگاه مورد مطالعه آورده شده است .