Abstract:
نئوتکتونیک نقش بسیار مهمی در تکامل مورفولوژیکی هر حوضه زهکشی دارد. هسته اصلی ژئومورفولوژی تکتونیکی، مطالعه فراوانی فرآیندهای تکتونیکی است که تمایل به تغییر توپوگرافی و فرآیندهای سطحی دارند. درههای توده باتولیت الوند همدان با جهت شمال غرب- جنوب شرقی در جنوب، جنوب شرق و غرب شهر همدان، بهشدت متاثر از فرایندهای ژئومورفولوژیکی، تکتونیکی و عوامل مختلف فرسایشی است. اطلاعات در مورد تاریخ زمینساختی هر منطقه را میتوان با کمک شاخصهای کمی مختلف مورفوتکتونیک بازیابی کرد. از طریق بررسی شاخصهای مورفوتکتونیک میتوان میزان ناپایداری دره ها را ارزیابی کرد. هدف این پژوهش بررسی شاخصهای مورفوتکتونیک در دامنههای شمال شرقی و جنوب غربی توده الوند همدان با توجه به ارتفاع متفاوت سینوزیته جبهه کوهستان است. وضعیت فعالیت تکتونیکی دامنههای توده الوند، به کمک نقشههای توپوگرافی 50000/ 1، تصاویر ماهوارهای، بازدیدهای میدانی و نرمافزار در 28 زیرحوضه مجزا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ترکیبی شاخصهای انتگرال هیپسومتریک، سینوزیته رودخانه، تقارن توپوگرافی دره، نسبت پهنای دره به کف دره، تقارن توپوگرافی عرضی، سینوزیته پیشانی کوهستان و گرادیان طولی رودخانه در شاخص IAT، توده الوند همدان را محیطی ناپایدار ازنظر تکتونیکی معرفی مینماید. شاخص IAT، به ترتیب 50 و 5/ 37% از زیرحوضههای دامنه شمال شرقی و جنوب غربی را فاقد فعالیت تکتونیکی ارزیابی کرده است که حاکی از فعالتر بودن تکتونیک دامنه جنوب غربی نسبت به دامنه شمال شرقی است. درمجموع نتایج فعالیت زمینساخت حاکی از حاکمیت بیشتر عوامل فرسایشی در دامنه جنوب غربی نسبت به شمال شرقی است. ارتفاع جبهه کوهستان دامنههای شمال شرقی 200 متر بیشتر از دامنههای جنوب غربی است؛ با توجه به تراکم بیشتر گسلها در دامنههای جنوبی الوند میتوان گفت که ارتفاع پایینتر سینوزیته کوهستان، شرایط مناسبتری را برای انعکاس مورفوتکتونیک منطقه مهیا کرده است.
Neo-tectonic has a very important role in the morphological evolution of each drainage basin. The tectonic history can be retrieved by morphotectonics quantitative indicators in each region. Hamedan batholith masses valleys with NW-SE direction in the South, South East, and West of Hamadan, have been influenced heavily by the geomorphological, tectonic and other eroding factors. The core of tectonic geomorphology is the study of the frequency of tectonic processes that tend to topography and surface processes. By studying Morphotectonics indexes can be assessed valleys an unstable. Evaluation of Morphotectonics indicators in the northeastern and southwestern slopes of the mountain front sinuosity Hamedan according to different heights of mountain front is purpose of this study Evaluation of tectonic activity in Alvand mass range, have been estimated by using Morphotectonics indicators in 28 sub-basin, topographic maps with scale 1:50000, satellite images, field visits and software. The results of slope length of the river (SL), asymmetric factor (Af), integral hypsometric curve (Hi), valley floor width-to-height ratio (Vf), Mountain-front sinuosity (Smf), transverse topographic (Tp) and sinusoidal of river (Sr) indicators were assessed by using IAT index. According to this index, 50% of Northeast Slope sub-basins and 37.5% of southwest slope sub-basins have gained class 3 activities which imply a more active tectonics of the southwest toward the northeast slope. Due to the erosion and geological factors, south-west slopes tectonic activity is more evident than north-east slopes. The northeast slopes Mountain-front sinuosity is 200 meters higher than south-west slopes, according to the higher density of faults on the southern slopes of Alvand can say that the lower altitude mountain-front has provided favorable conditions for reflection Morphotectonics area.
Machine summary:
هدف این پژوهش بررسی شاخص های مورفوتکتونیک در دامنه های شمال شرقی و جنوب غربی توده الوند همدان با توجه به ارتفاع متفاوت سینوزیته جبهه کوهستان است .
E. A Keller -٣ 4- Dumont et al 5 -Burbank and Anderson 6- England and Molnar 7 -Salvany et al 8- Acar and Dincer .
در مطالعه ای دیگر جمال آبادی و همکاران (١٣٩٣)، در بررسی تأثیرات تکتونیکی گسل کمایستان بر شبکه زهکشی و مخروط افکنه ها با استفاده از شاخص های ژئومورفیک در دامنه های شمالی ارتفاعات جغتای به این نتیجه رسیدند که منطقه موردمطالعه ازلحاظ تکتونیک در وضعیت نیمه فعال متمایل به غیرفعال (بالغ مایل به پیر) قرار دارد.
این مقاله باهدف 1 - Index of relative active tectonics 2- Mohanty et al 3 - DOR et al 4 -Bhat et al n et alجث Aza- ٥ بررسی و مقایسه فعالیت زمین ساختی کواترنری در دامنه های توده کوهستانی الوند همدان (شمال غرب ایران )، با استفاده از شاخص های ژئومورفیکی، به تجزیه وتحلیل عملکرد تکتونیک پرداخته است .
همان گونه که از جدول (١٠) برمیآید زیرحوضه های شماره 1-Stream-gradient index ١٩٧٣ Hack -٢ ٢٠١٠ et al &Font - ٣ ١، ٢، ٣، ٥، ١٤، ٢٤، ٢٥، ٢٦ و ٢٨ از نظر این شاخص غیرفعال و بقیه در شرایط تکتونیکی فعال تا نیمه فعال قرارگرفته اند (شکل ١٣).