Abstract:
روایتهای عامیانه نقش تاثیرگذاری در برساخت هویتی و جنسیتی فرد و سوژه در جامعه دارد، بهطوری که ارزشهای فرهنگی جامعه که عمدتا از سوی گفتمان حاکم فرهنگی تبین میشود، با بازتاب آنچه فوکو «رژیم حقیقت» میخواند سعی دارد تا هژمونی فرهنگی غالب و نظام خوب و بد را در قالب آموزههای روایتهای عامیانه برای آحاد جامعه تعریف نماید. در این مقاله، ابتدا دو روایت عامیانۀ منطقۀ خراسان با نامهای «زن سنگی» و «زهره: دختر لال»
ـ که در رمان آشپزخانهای به رنگ زعفران نوشتۀ یاسمین کرودر به زبان انگلیسی نقل شده است ـ به خواننده معرفی میشود و با بررسی تصویر ارائهشده از سوژۀ مونث در این دو داستان عامیانه، بازتاب گفتمان غالب و هژمونی فرهنگی مردسالارانه در روایتهای عامیانه واکاوی میشود تا چگونگی بازتاب اجتماعی آنها در برساخت هویت سوژۀ مونث بررسی شود. همچنین، تلاش نویسندگان زن معاصر برای به چالش کشیدن این هژمونی و برساخت هویتی و جنسیتی جدید با خلق فضای بینابینی فرهنگی تاکید شده است. این جستار با مطالعۀ یکی از آثار ادبیات مهاجرت ایران که نقل ادبیات عامیانه را دستاویزی قرار داد که هژمونی فرهنگی را منعکس کند، سعی دارد تا نقش ادبیات عامیانه را در بازتاب چگونگی شکلگیری سنتی هویت یادآور شود و فضایی بینابینی فرهنگی برای برساخت هویتی زن معاصر را فراهم کند که در آن سوژۀ مونث فارغ از سیطرۀ هژمونی فرهنگی غالب میتواند هویت خود را بهطور مستقل شکل دهد و صدایی برای شنیده شدن داشته باشد.
Folk narratives play an influential role in shaping the identity of the
female subject in society, so that the cultural values of the community,
largely defined by the prevailing cultural discourse, are reflected through
what Foucault calls the "regime of truth". This, in turn, defines the
teachings of system of truth for the community through the folk
narratives. This paper aims to, first, introduce two folk narratives of the
Khorasan region called The Stone Woman and Zohreh: The Dumb Girl in
a novel by Yasmin Crowther named The Saffron Kitchen. These two folk
tales are written in English for the readers and represent the image of
female subject echoed in Iranian folk narratives. This representation also
echoes the dominant discourse, and patriarchal cultural hegemony in folk
narratives. This investigation, then, examines how the social reflection of
the creation of women identity can influence the identity of the female
subject. Contemporary female writers have also put emphasize on
challenging this hegemony and have constructed a new identity by
generating a transnational cultural space. This study explores a novel of
the Iranian diasporic literature, in which folk literature is reflected as a
prelude to reflecting cultural hegemony, attempting to recall the role of
folk literature in reflecting how traditional identity was formed and put
forth the cultural "liminal space" for constructing a new female identity.
The findings show that the female subject can be independently shaped,
regardless of the supremacy of the cultural hegemony, and have a voice
to be heard.
Machine summary:
در اين مقاله ، ابتدا دو روايت عاميانۀ منطقۀ خراسان با نام هاي «زن سنگي» و «زهره : دختر لال » ـ که در رمان آشپزخانه اي به رنگ زعفران نوشتۀ ياسمين کرودر به زبان انگليسي نقل شده است ـ به خواننده معرفي ميشود و با بررسي تصوير ارائه شده از سوژة مؤنث در اين دو داستان عاميانه ، بازتاب گفتمان غالب و هژموني فرهنگي مردسالارانه در روايت هاي عاميانه واکاوي ميشود تا چگونگي بازتاب اجتماعي آن ها در برساخت هويت سوژة مؤنث بررسي شود.
بازگو کردن دو روايت عاميانۀ منطقۀ خراسان ـ که زادگاه نويسندة رمان ياسمين کرودر است ـ در رمان آشپزخانه اي به رنگ زعفران به اين دليل مطرح شده که سيطرة مردسالارانه بر گفتمان هويت سوژه مؤنث در آن پررنگ است و نويسنده سعي دارد با مطرح کردن آن به زنان ، فرصتي براي بازانديشي در اين گفتمان و تبيين رژيم حقيقت بدهد تا زن معاصر بتواند روند برساخت هويت جديدي را در فضاي فرهنگي جديد يا به نقل از هوميبابا «فضاي سوم » يا «فضاي ميانه » تجربه نمايد.
در اين پايان نامه و در بخش مربوط به شکل گيري هويت زنان ، رمان آشپزخانه اي به رنگ زعفران از ياسمين کرودر از ديدگاه نقد پسااستعماري و پساساختارگرايانه بررسي شده و با بررسي دو روايت عاميانۀ «کوثم برات يا «زن سنگي» و روايت «زهره يا دختر لال » در بستر چالش با نظام و ساختار معطوف به قدرت جامعۀ مردسالار نقد شده است که در آن بازتاب ادبيات عاميانه به مثابۀ مستندسازي تأثيرات ادبيات عاميانه بر روي برساخت هويتي جامعۀ سنتي زنان مطرح شده است .