Abstract:
بدون تردید یکی از پیامدهای فعالیت پولی بانکها و موسسههای اعتباری، پیدایش مطالبات غیرجاری است که تاثیرهای قابل توجهی را در نظام اقتصادی ایجاد میکند. این موضوع علاوه بر کاهش سودآوری بانکها، موجب کندی چرخش نقدینگی در اقتصاد، عدم اختصاص بهموقع اعتبارات به درخواستهای مولد حوزه صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی و در نهایت، رکود اقتصادی میشود. با بررسی وضعیت مطالبات غیرجاری (سررسید گذشته، معوق و مشکوکالوصول) بانکها در ایران، بهخوبی متوجه وضعیت نامناسب آنها در وصول مطالباتشان میشویم. ایجاد سامانه اطلاعاتی بدهکاران، تقسیمبندی بدهکاران، اعمال مجازاتهای بانکی برای بدهکاران، افزایش درجه استقلال بانک مرکزی، اصلاح نظام بانکی و... برای حل این معضل پیشنهاد میشوند.
Machine summary:
با بررسی وضعیت مطالبات غیرجاری (سررسید گذشته، معوق و مشکوکالوصول) بانکها در ایران، بهخوبی متوجه وضعیت نامناسب آنها در وصول مطالباتشان میشویم.
با توجه به اهمیت مطالبات غیرجاری در شبکه بانکی، بانکها باید در اعطای تسهیلات خود این مسأله مهم را مد نظر قرار دهند.
نمودار 2- مطالبات غیرجاری شبکه بانکی (هزار میلیارد ریال) / مأخذ: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
نمودار 3- رشد مطالبات غیرجاری (درصد) / مأخذ: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
در جدول شماره 1، مطالبات غیرجاری شبکه بانکی به تفکیک بانکهای تجاری، تخصصی، دولتی و غیردولتی نشان داده شده است.
جدول 1- مطالبات غیرجاری شبکه بانکی به تفکیک بانکها (هزار میلیارد ریال) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مأخذ: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
در نمودار شماره 4، مطالبات غیرجاری شبکه بانکی به تفکیک بانکها (هزار میلیارد ریال) ترسیم شده است.
نمودار 4- مطالبات غیرجاری شبکه بانکی به تفکیک بانکها (هزار میلیارد ریال) / مأخذ: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
نمودار 5- سهم مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوکالوصول از کل مطالبات غیرجاری (درصد) / مأخذ: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
- افزايش چشمگير هزينه تمامشده توليد در فعاليتهاي اقتصادي: افزایش هزینه تمامشده برای تولیدکنندگان و در نتیجه، کاهش سودآوری آنها و عدم پرداخت بهموقع تسهیلات در بهوجود آمدن مطالبات غیرجاری نقش بسیار مهمی ایفا میکند.
- بهکارگیری سیستمهای اعتبارسنجی مشتریان در شبکه بانکی: استفاده از سیستمهای اعتبارسنجی و مشخص کردن میزان تسهیلات هر یک از بخشهای اقتصادی متناسب با عملکرد آنها در کاهش میزان مطالبات غیرجاری بسیار مهم است.