Abstract:
سبکشناسی لایهای یکی از شاخههای نوین سبکشناسی است که متن را در لایههای مختلفی بررسی میکند تا به ویژگیهای سبکی آن پی ببرد. عنصری شاعر قرن پنجم که سرودههایش، مثل اعلای قصاید مدحی است، از شاعران نامدار و خوشنام سبک خراسانی است که ویژگیهای این سبک در آثار او نمود ویژهای دارد. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی سبکشناسی لایهای قصاید عنصری پرداختهایم. نتایج حاکی از آن است که در لایه آوایی وزن، قافیه، ردیف و تکرارهایی همچون جناس و توازن دیده میشود. در لایه واژگانی واژههای کهن و مهجور استفاده کرده، در لایه ادبی بسامد تشبیه در قصاید او بیشتر از سایر موارد است. همچنین مضمون اصلی سرودههای او مدح و وصف طبیعت است.
Machine summary:
در این مقاله در تلاش هستیم بفهمیم که بر اساس لایه های زبانی و ادبی، قصاید عنصری چه ویژگیهایی دارد؟ و با این فرضیه پیش میرویم که هرچند عنصری در صور خیال شاعری چندان توانا نیست و شفیعی کدکنی سهم وی را در انحطاط صور خیال در شعر فارسی بزرگ میداند، اما در تناسب الفاظ ، جمله ها و معانی از شاعران بزرگ محسوب میشود.
ضرورت و اهمیت تحقیق عنصری از آن دسته سرایندگانی است که با توجه به زمان زندگیاش ، استناد به شعر او و واژه های به کار رفته در دیوانش و شناخت سبک شعر او به عنوان شاعری مداح تاثیر گسترده ای در بخش های گوناگون ادب و حتی زبان فارسی میگذارد.
قصاید عنصری یکی از نمونه های برجسته ی شعر مدحی فارسی است که موضوع پژوهش های گوناگونی بوده و عمده ی این پژوهش ها بر مبنای ضبط دبیرسیاقی انجام شده است ، اما از آن جا که در ضبط دبیرسیاقی اشکالاتی وجود دارد، پژوهش های سبک شناسی هم که به طور جسته و گریخته در متون مختلف انجام شده (پژوهش مدونی تحت عنوان بررسی سبک شناسی قصیده های عنصری دیده نشد) خالی از اشکال نیست .
- در شعر عنصری ، به جز اشکال کهن اسم ها و فعل ها و حرف ها و بعضی حرف ها و فعل های قدیم ، واژه های کهنه فراوان نیز به کار رفته است که می توان آن ها را در فهرستی که در پایان دیوان او به تصحیح دبیرسیاقی آمده مشاهده کرد.