Abstract:
امروزه خون بند ناف یکی از منابع غنی سلولهای بنیادی است که به دلایل گوناگون و مزایای فراوان، بهرهگیری از آن در درمان برخی بیماریهای دشواردرمان، در اولویت قرار دارد؛ ازاینرو دارای مالیت و ارزش بسیاری خواهد بود. برایناساس این پرسش جدی طرح میشود که آیا خریدوفروش خون بند ناف جایز است و وجوه توجیه خریدوفروش آن چیست؟ با بررسی ادلۀ فقهی و تحقیق در مسئلۀ خریدوفروش اشیای نجس میتوان حکم بیع این فراوردۀ باارزش را مشخص کرد. بررسی این پرسش و فرضیه، در وهلۀ نخست با موضوعشناسی و در مرحلۀ بعد با شناسایی حکم معاملات اشیای نجس و عناوین مجوزه و نقد و تحلیل اجتهادی ادله صورت میگیرد. با بررس ادلۀ حرمت استفاده و خریدوفروش خون این نتیجه بهدست میآید که خریدوفروش خون بند ناف به دلیل مالیت و فواید فراوان آن، هیچ اشکال و مانعی ندارد و بیع و استفادههای درمانی و علمی از آن جایز است و همۀ دلایل منع بیع خون ناظر به صورتی است که خون منفعت عقلایی و شرعی نداشته باشد و به نیت استفاده در خوردن و آشامیدن و منافع حرام معامله شود. بنابراین ادلۀ منع شامل بیع خون بند ناف نخواهد شد.
Today the blood of umbilical cord is known as one of the rich sources of
stem cells which according to various reasons is in priority for curing
severe diseases and as a result enjoy a high financial value. The main
question of this study is whether such a transaction is permissible and how?
Surveying the evidences concerning prohibition of transacting unclean
(najes) objects including blood it is concluded that due to its financial value
there is no jurisprudential restriction concerning the transaction of the
blood of umbilical cord and its medical and scientific applications.
Machine summary:
با بررس ادلۀ حرمت استفاده و خريدوفروش خون اين نتيجه بهدست ميآيد که خریدوفروش خون بند ناف به دليل ماليت و فوايد فراوان آن، هيچ اشکال و مانعي ندارد و بيع و استفادههاي درماني و علمي از آن جايز است و همۀ دلايل منع بيع خون ناظر به صورتي است که خون منفعت عقلايي و شرعي نداشته باشد و به نيت استفاده در خوردن و آشاميدن و منافع حرام معامله شود.
دليل چهارم: ماليت نداشتن خون بيتردید خریدوفروش مبادلۀ مال به مال است؛ بنابراين يكي از شرایط صحت بيع اين است كه مبيع و عوض داراي ماليت باشند؛ زيرا بدون ماليت داشتن مبيع، عنوان بيع صدق نميكند؛ به اين معنا كه اگر چيزي هيچ فايدۀ عقلايي و حلال نداشته باشد، خریدوفروش آن نيز معنايي نخواهد داشت و در صورت انجام بيع، أكل مال به باطل است (موسوی خميني، 1421ق، ص13).
افزون بر اين اگر در گذشته، استفاده و خریدوفروش خون به جهت ماليت نداشتن ممنوع انگاشته ميشد، به اين دليل بود كه خون در آن زمانها داراي ارزش و استفادۀ مهمی نبوده است؛ اما امروزه كه بهرهمندیهای بسياري براي آن فرض ميشود، حكم نيز متفاوت خواهد بود؛ حضرت امام خمينى( دربارۀ ملاك بودن عدم انتفاع در حرمت كسب با اشيای نجس مينویسد: «والظاهر من شتّات كلمات الفقها أيضاً دوران حرمة التكسّب بالنجاسات مدار عدم جواز الانتفاع (موسوی خميني، 1415ق، ج1، ص37) از ظاهر عبارات پراكندۀ فقها بر مىآيد كه حرام بودن كاسبى به وسيلۀ نجاسات، دائرمدار جايز نبودن بهرهگيرى و استفاده از آنهاست».