Abstract:
روﻧﺪ دﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رﻗﺎﺑﺖ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ روزاﻓﺰون ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی و ارﺗﺒﺎط ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺎ ﻧﯿﺎز ﻣﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺗﻠﻘﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. رﺿﺎﯾﺘﻤﻨﺪی ﻣﺸﺘﺮی ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻫﺪاف ﺧﻮد و رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﺳﻌﻮد ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎﯾﯽ را درﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن در رﺿﺎﯾﺖ ﻣﻨﺪی ﻣﺸﺘﺮی و ﻣﺸﺘﺮی ﻣﺪاری ﺑﺎزﺗﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺗﻌﻬﺪات ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﭼﻨﺪ ﻣﻠﯿﺘﯽ در ﻗﺒﺎل داراﺷﺪن ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎی ﻣﺘﺪاول ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ در ﺧﺼﻮص ﻣﺨﺎﻃﺮات و ﺗﻬﺪﯾﺪاﺗﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﺮاﻣﻠﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﺮاﻣﻠﯽ و ﯾﺎ ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﺮاﻣﻠﯽ از آن ﺟﻬﺖ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ زﯾﺴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دارﻧﺪ و از ﺣﻘﻮق و آزادی ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ دارﻧﺪ و ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ، اﺣﺘﺮام و ارﺗﻘﺎ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎرﻧﺪ اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﻓﺎﻗﺪ رژﯾﻢ ﺟﺎﻣﻊ؛ ﮐﺎﻣﻞ؛ ﻣﻨﺴﺠﻢ و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮﯾﺸﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﺮاﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد؛ ﺑﺎ ﺗﻤﺴﮏ ﺑﻪ» ﺣﻘﻮق ﻧﺮم و ﯾﺎ اﻗﻮام ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ «ﻣﯽ ﺗﻮان ارﮐﺎن وﺟﻮدی ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﭼﻨﺪ ﻣﻠﯿﺘﯽ را اﺳﺘﻨﺘﺎج ﮐﺮد و ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و ﺳﻮی آرﻣﺎن ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎﺧﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﭼﻨﺪﻣﻠﯿﺘﯽ ﮐﻨﺶ ﮔﺮاﻧﯽ ﻣﻬﻢ و ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار در ﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﻨﺪ. ﮔﺴﺘﺮش داﻣﻨﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬاری ﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﺜﺒﺖ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ در ورای ﻣﺮزﻫﺎی ﻣﻠﯽ در ﺣﯿﺎت ﺑﯿﺶ از ﭘﻨﺞ دﻫﻪ ای آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﺳﻮال اﺻﻠﯽ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺤﻮل اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺤﻮل در دو ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻮدی و اﻓﻘﯽ، ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﺣﻘﻮﻗﯽ را در ﻣﻮرد ﺗﻌﻬﺪات ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺣﻮزه ﻫﺎی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﭼﻨﺪﻣﻠﯿﺘﯽ، ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ آﻧﻬﺎ در ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻮدی از اﻗﺘﺼﺎد ﺗﺎ اﺧﻼق و در ﺑﻌﺪ اﻓﻘﯽ از ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺗﺎ ﮐﻞ ﺑﺸﺮﯾﺖ را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
Machine summary:
مسئولیت اجتماعی و تعهدات حقوق بشری و شرکت های چند ملیتی در زمینه دارا شدن ناعادلانه طاهره ربانی بیدرونی1 1 کارشناسی ارشد حقوق بین الملل،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد شاهرود چکیده روند دنیا به سمت رقابت و پیشرفت روزافزون تکنولوژی و ارتباط شرکت ها با یکدیگر و تعامل پیدا کردن یک شرکت با نیاز مشتری به عنوان عاملی برای بهبود کسب و کار تلقی شده است.
در تحقیق حاضر که به صورت کتابخانه ای تشریح شده است، مفهوم مسئولیت اجتماعی و تعهدات حقوق بشری شرکت های چند ملیتی در قبال داراشدن ناعادلانه در پاسخ به نگرانی های متداول جامعه بین المللی در خصوص مخاطرات و تهدیداتی شکل گرفته است که شرکت های فراملی در جامعه جهانی ایجاد می کنند.
برای مثال، اگر شرکت ها به صیانت از حقوق بشر در برابر نقض های ارتکابی از طرف اشخاص ثالث متعهد باشند (همانند تعهدی که دولت ها دارند)، در نتیجه آن ها باید این حق را داشته باشند که پرسنل مسلح استخدام کنند؛ در حالی که یک شرکت چند ملیتی با توجه به جایگاه خودش که نوعی بنگاه اقتصادی است، هیچ گاه نمی تواند چنین توقعی داشته باشد.
از این منظر، دولت ها واجد تعهد حقوقی و اخلاقی برای صیانت از حقوق بشر هستند، در حالی که شرکت های چند ملیتی و دیگر موسسات تجاری ممکن است بابت نقض حقوق بشر مورد انتقاد و سرزنش قرار گیرند.